Farmonova fotimaning

Suv resurslari va ulardan foydalanish
O’zbekiston Respublikasi Yevroosiyo qit’asining markaziy qismi, Sirdaryo va Amudaryo daryolari oralig’ida joylashgan.
Respublikaning kenglik joylashuvi Ispaniya, Gresiya va Italiya singari O’rta Yer dengizi davlatlari qatoriga kirsada, tabiiy shart-sharoiti dengizlardan juda uzoqda bo’lganligi sababli ushbu subtropik mamlakatlarnikidan ancha farq qiladi. Bundan tashqari, quruq va sovuq havo oqimi to’siqsiz kirib kela olishi, janubdan nam va iliq havo oqimi kirib kelishiga baland tog’lar qarshilik ko’rsatishi, uning iqlimi subtropik keskin kontinental bo’lishini izohlaydi.
Respublikaning shimoliy-g’arbdan janubi-sharqqa qarab cho’zilib ketgan hududining katta qismini tekislik dasht-cho’llar, janubi-sharqini esa tog’ oldi va tog’ zonalari tashkil etadi.
Atmosfera yog’inlari mintaqadagi barcha daryolarning yagona to’yinishi manbai hisoblanib, sezilarli darajada tabiiy landshaft qatori undagi qishloq xo’jalik ishlab chiqarishining ham tavsifini belgilab beradi.
O’zbekiston hududi bo’ylab yog’inlar taqsimlanishi uning jug’rofiy joylashganligi, relyefning turlicha ekanligi va atmosfera sirkulyasiyasining o’ziga xos xususiyatlariga bog’liqdir. Bu yerda tushadigan atmosfera yog’inlarining asosiy qismi Atlantika okeanidan, shuningdek O’rta Yer dengizi va Fors qo’ltig’idan havo qatlami bilan olib kelinadi. Orol dengizining namlantiruvchi ta’siri qirg’oq atrofidagi tor yo’lak bilan chegaralanadi va u ham dengizning yuzasi qisqargan sari kamayib bormoqda.
Tekisliklarning katta qismi, ayniqsa g’arb tomoni qurg’oqchil. Bir yilda bu yerda o’rtacha 80 mm dan 250 mm gacha yog’in miqdori tushadi, tog’ oldi qismida esa 100 mm dan 500 mm gacha o’zgarib turadi. Eng ko’p atmosfera yog’inlari tog’ zonasida: G’arbiy Tyan-Shanning shamol yo’nalishidagi cho’qqilarida yillik yig’indisi 2000 mm dan oshadi,
Zarafshon tog’ tizmasining shamol yo’nalishidagi cho’qqilarida (masalan, Omonqo’ton stansiyasida-960 mm/yil) ko’p miqdorda kuzatiladi.
Yog’inlar yillik yig’indisi vaqt bo’yicha sezilarli o’zgarib turishini ta’kidlab o’tish lozim.
Tekislikda yog’inli kunlar miqdori bir yilda o’rtacha 35-60, tog’ oldi va tog’larda 70-90 kunni tashkil etadi.
Yog’inlarning eng muhim tavsifi bo’lib, ularning yil davomida taqsimlanishi hisoblanadi. O’zbekistonda eng ko’p atmosfera yog’inlari mart-aprel oylariga, eng kam miqdori esa yoz oylariga to’g’ri keladi. Yozning quruq va issiq bo’lishi tufayli qishloq xo’jalik ekinlarining asosiy qismi sug’oriladigan yerlarda yetishtiriladi.