Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Belgilari:
Sovuqdan bo`lgan yo`tal sovuqda ko`payib, sovuq kamayganda 
va issiqda kamayadi; yuz qo`rg’oshin rangida bo`lib, tashnalik kam bo`ladi. Ba`zan 
sovuq yo`talda nazla bo`lib, ko`krakka bir narsa tushayotgani va uning tomoqda 
yoyilayotgani seziladi. Moddani burunga tortish va tomoqqa tushganini tomoqni 
qirish bilan tashlaganda yo`tal kamayadi. Nazla yo`llarining qichishi, manglay 
tevaragining tortilishi va burun teshiklarida tiqilma bo`lishi kabi nazla belgilari 
ko`riladi. Bunda dastlab tuflash bilan hech narsa tashlanmaydi; keyin xom 
balg’amsimon bir narsa tuflanadi, keyin sariq va ko`k balg’am tashlanadi. Ba`zan 
o`shanday yo`tal bilan birga isitma ham bo`ladi. 

---

253 
Issiqdan bo`lgan yo`talning belgisi alangalanish va tashnalik bo`lib, u 
sovuq havo bilan suvga qaraganda tezroq to`xtaydi, bunda yana yuz qizil, tomir 
urishi esa katta bo`ladi. 
O`pka moddasining ho`lligi, yo`talning keksalarda va ho`l mizojli kishilarda 
paydo bo`lishi, tomoq xirillashining ayniqsa uyquda va uyqudan keyin ko`payishi 
ho`l yo`talning belgisi bo`ladi. 
Yo`talning harakat va ochlik bilan ko`payishi, tinch turganda, to`qlikda, 
hammomga tushganda va ho`llovchi narsalar ichilganda yengillanishi quruq 
yo`talning belgilaridir. Balg’am tashlashning bo`lmasligi yo`tal turlarining 
hammasida ham moddasiz yo`talning belgisi sanaladi. Balg’am tashlash moddali 
yo`talning belgisi bo`lib, balg’amning xili moddaning qanday ekanligiga belgi 
bo`ladi. Shishlar va ularga o`xshashlardan bo`ladigan yo`talning belgisi issiq va 
sovuq zotiljam, o`pka yallig’lanishi kabi belgilardan iboratdir. Yiringlanishdan 
bo`ladigan yo`talning belgisi tomoqdagi og’riq va quruqlikdir, u ko`pincha ho`l ham 
bo`ladi. 
Yaralardan bo`ladigan yo`talning belgisi shuki, tuflaganda yara qovjirashi, 
yiring, o`pka jismi, yoki o`pka nayi halqasidan bir bo`lakning tushishi va shunday 
tuflashning o`yib turuvchi nazlalardan va qon tuflashdan, yoki shishlardan keyin 
bo`lishidir. Quruq yo`tal ko`proq o`pkada modda paydo bo`lganda, biroq haydovchi 
quvvatning o`pkani tozalashga kuchsizligi sababli vujudga keladi.