Farmokognoziya oxiri p65

Geografik tarqalishi.
Uzoq Sharqda hamda Janubiy Saxalinda
o‘sadi, Eleuterokokk Shimoli-sharqiy Xitoyda, Shimoliy Kore-
yada va Yaponiyada uchraydi.
Mahsulot tayyorlash.
Mahsulot kuzda, oktabrning ikkinchi
yarmidan boshlab kovlab olinadi, tuproqdan tozalab, suv bilan
yuvib, ochiq havoda biroz selgitiladi. Keyin ildizni va ildizpoyani
qurib qolgan, zararlangan (qazib olinayotganda va hasharotlar
bilan) va yerustki qismlarini kesib tashlab, o‘zini maydalab,
cherdaklarda yoki quritgichda 70—80°C da quritiladi.
Tabiiy sharoitda o‘simlikni saqlab qolish maqsadida har bir
tupni kamida 20% ildizini hamda 100 m maydonda 4—5 ta yaxshi
taraqqiy etgan butani qoldirish zarur.
Mahsulotning tashqi ko‘rinishi.
Mahsulot 8 sm dan uzun,
4 sm dan yo‘g‘on bo‘lmagan, qattiq, yog‘ochlangan, to‘g‘ri
yoki biroz egilgan butun yoki uzunasiga bo‘lingan ildizpoya va
ildizlardan tashkil topgan. Po‘stloq qismi yupqa, ustki tomoni
silliq yoki biroz burushgan, yog‘och qismiga yopishgan, sindi-
rilgan ildiz, qurib qolgan poya, barglar va kurtaklar izlari
yaxshi bilinib turadi. Sindirilsa uzun tolali, ichi och sariq, ustki
tomoni och qo‘ng‘ir yoki to‘q qo‘ngir (ildizlar) rangli. Yoqimli
xushbo‘y hidli va biroz achituvchi mazali.
Kimyoviy tarkibi.
Ildizpoya tarkibida glikozidlar (eleuterozid
A, B, B
1
, C, D, F, E, G va boshqalar), aralin alkaloidi,
0,26— 0,80% gacha efir moyi va boshqa moddalar bor.
Ishlatilishi.
Eleuterokokk organizmga jenshen o‘simligiga o‘x-
shash ta’sir ko‘rsatadi. Shuning uchun eleuterokokk dorivor
preparatlari jenshen preparatlari o‘rnida charchaganda, jismo-
niy, aqliy mehnat qilish qobiliyati va qon bosimi pasayganda
organizmning umumiy tonusini hamda turli kasalliklarga qarshi
kurashish qobiliyatini ko‘tarish uchun qo‘llaniladi. Bundan
tashqari, eleuterokokk preparati qandli diabet, jinsiy bezlar
giðofunksiyasi, nerv va asab kasalliklarini davolashda ham
ishlatiladi.