Farmokognoziya oxiri p65

Kimyoviy tarkibi.
Ildiz tarkibida 0,50—1,29% fenol — gliko-
zidrodiolozid (salidrozid) va dolchin spirti glikozidlari, 20—25%
gacha oshlovchi moddalar, 0,9—4% efir moyi, flavonoidlar,
kislotalar, Ñ va PP vitamin, kumarin, marganes va boshqa
birikmalar bor.
Ishlatilishi.
Dorivor preparati nerv sistemasi ishining funk-
sional buzilishida, miya va organizmning jismoniy charchashida
organizm tonusini ko‘taruvchi dori sifatida ishlatiladi.
Dorivor preparati.
Suyuq ekstrakt.

---

244
Rodiola o‘simligining dorivor preparati jenshen va eleutero-
kokk preparatlariga o‘xshash, lekin ulardan kuchsizroq va levzeya
o‘simligining dorivor preparatiga nisbatan kuchliroq ta’sirga ega.
UCH RANGLI BINAFSHA YER USTKI QISMI — NERBA
VIOLAE TRICOLORIS
O‘simlikning nomi.
Uch rangli binafsha (kapalak gul) — Viola
tricolor L. va dala binafshasi — Viola arvensis Mugg., binafsha-
doshlar — Violaseae oilasiga kiradi.
Bir yoki ikki yillik, bo‘yi 10-40 sm ga yetadigan o‘t
o‘simlik. Poyasi shoxlangan yoki shoxlanmagan, tik o‘suvchi
(yoki ko‘tariluvchi). Bargi oddiy, qo‘shimcha bargli bo‘lib,
poyada bandi bilan ketma-ket o‘rnashgan. Poya va shoxlari yakka
gul bilan tamomlanadi. Uch rangli binafshaning yuqorigi ikkita
tojbargi binafsharangga, pastdagi uchtasi esa sariq rangga
bo‘yalgan bo‘ladi. Tojbargi kosachabargiga nisbatan katta. Dala
binafshasining tojbargi sariq rangga bo‘yalgan bo‘lib, kosa-
chabargiga nisbatan kichik. Otaligi 5 ta, onalik tuguni bir xonali
yuqorida. Mevasi — pishganda ochiladigan ko‘sakcha.
Aprel oyidan boshlab, kech kuzgacha gullaydi.
Geografik tarqalishi.
Ukraina, Belarus, Moldova, Rossiya-
ning Yevropa qismidagi va G‘arbiy Sibirdagi o‘rmon chetlarida,
dalalarda, o‘tloqlarda, butalar orasida o‘sadi. Dala binafshasi esa
keng tarqalgan bo‘lib (Ukraina, Belarus, Moldova, Rossiya-
ning Yevropa qismi, G‘arbiy va Sharqiy Sibir), begona o‘t si-
fatida dalalarda va ekinzorlarda uchraydi. O‘simlikni Bosh-
qirdistonda yig‘iladi.