Farmokognoziya oxiri p65

Geografik tarqalishi.
Rossiyaning Yevropa qismining o‘rmon
va o‘rmon-cho‘l zonasida, Ukraina, Belorus, Moldova, Kav-
kazda, Qrimda, Sharqiy Qozog‘istonda, G‘arbiy Sibirdagi
nam, aralash o‘rmon chetlaridagi ariq, ko‘l va botqoq yoqa-
larida o‘sadi. Xiyobonlarda va bog‘larda o‘stiriladi.
Mahsulot tayyorlash.
Erta bahorda o‘simlikning tanasi va
shoxlaridagi po‘stlog‘i shilib olinib, ochiq havoda quritiladi.
Mevasi to‘liq pishib yetilganda yig‘iladi va ochiq havoda —
quyoshda yoki pechlarda (quritish xonalarida) 60—80°C da
quritiladi.
Mahsulot, asosan, Ukraina, Belorus, Boshqirdiston va
G‘arbiy Sibirning janubiy tumanlarida tayyorlanadi.
Mahsulotning tashqi ko‘rinishi.
Tayyor mahsulot har xil
uzunlikdagi tarnovsimon po‘stloq hamda mevalardan iborat.
Po‘stloqning ustki tomoni burishgan, qo‘ng‘ir-kulrang,
mayda yasmiqchali, ichki tomoni esa silliq, och yoki qo‘n-
g‘ir-sariq rangli, qizg‘ish dog‘li va yo‘lli bo‘lib, uzunligi 15—
20 sm, qalinligi 2 mm. Po‘stloq ko‘ndalangiga sindirib ko‘-
rilganda, mayda tolali bo‘lib sinadi. Mahsulot kuchsiz yo-
qimsiz hid va achchiq, burushtiruvchi mazaga ega.
Po‘stloqning ichki tomonini temir ammoniy achchiqtosh
eritmasi bilan namlansa, oshlovchi moddalar borligini isbotlov-
chi qora-yashil rangga bo‘yaladi.

---

80
Meva dumaloq shaklli, ikki tomonidan biroz yassiroq,
burishgan (quritilgandan so‘ng), yaltiroq, danakli meva bo‘-
lib, diametri 8—12 mm ga teng. Mevaning yuqori qismida
urug‘chi (onalik) gulini ustunchasining va kosachaning biroz
bilinadigan qoldiqchalari hamda pastki tomonida meva ban-
dining o‘rni chuqurcha holida ko‘rinadi. Mevaning ichida
yumshoq qismidan qiyinlik bilan ajraladigan bir dona yapa-
loq — yuraksimon danakcha bor. Meva to‘q qizil yoki to‘q sa-
riq-qizil, kuchsiz hidli va achchiqroq, nordon mazali, danagi —
och-jigarrang tusli bo‘ladi.