Farmokognoziya oxiri p65

Kimyoviy tarkibi.
Mahsulot tarkibida triterpen saponinlar,
m
-inozit, achchiq ortosifonin glikozidi, 1,5% gacha vino,
limon va boshqa kislotalar, 0,2—0,66 % efir moyi, 5—6 %
oshlovchi va boshqa moddalar hamda ko‘p miqdorda kaliy
tuzlari bo‘ladi.
Ishlatilishi.
Ortosifon o‘simligi siydik haydovchi vosita sifa-
tida buyrak (buyrak-tosh kasalligida) hamda xoletsistit va yurak
glikozidlari bilan birgalikda yurak-qon tomir sistemasining II—
III darajali kasalliklarida qo‘llaniladi.
Dorivor preparati. 
Damlama.

---

307
KALONXOY QURITILMAGAN NOVDASI – CORMUS
KALANCHOES RECENS
O‘simlikning nomi.
Patsimon kalanxoy — Kalanchoyo pin-
nata (Lam.) Pers., semizakdoshlar — Crassulaceae oilasiga
kiradi (86-rangli rasm).
Kalanxoy ko‘p yillik, bo‘yi 180 sm ga yetadigan o‘t o‘simlik
yoki yarimbuta. Poyasining pastki tomoni biroz yog‘ochlangan.
Bargi qalin, etli, elliðssimon, uzunligi 20 sm ga yetadigan yoki
toq patli, 3—5 ta bargchali, qirrasi tishsimon bo‘lib, bandi bilan
poyada qarama-qarshi joylashgan. Gullari sariq, och pushti, oq,
ro‘vaksimon gulto‘plamini tashkil etgan. Gulkosachasi 4ta, tor
uchburchak bo‘lakli, gultojisi uzun naysimon, 4 bo‘lakli, qay-
rilgan, otaligi 8 ta bo‘lib, 2 qator joylashgan, onaligi 4 ta
mevabargdan tashkil topgan.
Geografik tarqalishi.
Vatani tropik Afrika va Madagaskar.
Xonadonlarda va ayrim xo‘jaliklarda o‘stiriladi.
Mahsulotni tayyorlash.
Kalanxoyni mahsulot sifatida ser-
bargli yosh novdalari oktabr oyining oxirida qirqib olinadi, ya-
shiklarga joylashtirib, undan presslash (siqish) yo‘li bilan shi-
rasini olish uchun zavodga yuboriladi.
Mahsulotning tashqi ko‘rinishi.
Mahsulot serbarg novdadan
iborat. Poyasi sershira, pastki qismi silindrsimon, yuqorisi —
to‘rt qirrali, uzunligi 50 sm gacha. Barglari uzun bandli, etli,
sershira, elliðssimon yoki tuxumsimon, to‘mtoq tishsimon qir-
rali, uzunligi 20 sm gacha, eni 10 sm gacha, yuqoridagi barg-
lari ba’zan 3—5 tuxumsimon bo‘lakli. Barg qirrasida kurtaklar
bo‘lib, undan yosh, yangi o‘simlik taraqqiy etadi.
Mahsulot kuchsiz hid, nordon, biroz burishtiruvchi ta’mga
ega.