Farmatsevtika ishini tashkil

Muvofiqlik sertifikati —
mahsulot yoki xizmatlaming muayyan 
m e ’y o riy
h u jja tg a
m u v o fiq lig in i 
ta s d iq la s h
u c h u n
sertifikatlashtirish tizim ining qoidalari bo ‘yicha berilgan hujjat.
Muvofiqlik belgisi —
sertifikatlashtirish tizimi qoidalari bo‘yicha 
qo‘llaniladigan ro ‘yxatdan o ‘tgan belgi. Mazkur belgi tegishlicha 
identifikatsiyalashtirilgan mahsulot yoki xizmatlar, aniq standartga 
yoki boshqa m e’yoriy hujjatga mos kelishga yetarlicha ishontiradigan, 
mahsulotga yoki xizm atlar hujjatiga q o ‘yiladi. M ahsulotlar va 
xizmatlami sertifikatlashtirish ixtiyoriy va majburiy boMishi mumkin. 
Ixtiyoriy sertifikatlashtirish, odatda, ishlab chiqaruvchi (birinchi
131

---

tom on) tom onidan amalga oshiriladi va uning asosiy maqsadi 
mahsulotlar sifatli ham da raqobatbardosh ekanligini ko'rsatish, 
xalqaro bozorga olib kirish uchun zamin yaratishga qaratilgan. 
Bunga G M P sertifikatiga ega boMgan farmatsevtika korxonalari 
misol boMishi mumkin.
Majburiy sertifikatlashtiriladigan mahsulotlarga inson sogMigi 
va faoliyati bilan bogMiq, sifatsiz boMsa zarar yetkazishi mumkin 
boMgan m ahsulot va xizmatlar kiritiladi.
M ajburiy sertifikatlashtirilishi lozim boMgan m ahsulotlar 
(xizmatlar) ro ‘yxati o'rnatilgan tartibda, qonunchilikka muvofiq 
0 ‘zbekiston Respublikasining Vazirlar M ahkamasi tom onidan 
tasdiqlanadi ( 0 ‘zR VM 2004-yil 6-iyun № 318-sonli «Mahsulot - 
larni sertifikatlashtirish tartibini soddalashtirishga doir chora- 
tad b irla rto ‘g ‘risida» gi qarorining 1-ilovasi).
Xorijiy davlatlarda farmatsevtik mahsulotni sertifikatlashtirish
amaliyoti
Farm atsevtik m ahsulotning xavfsizligi va bezararligining 
nazorati barcha davlatlarda yoMga qo‘yilgan. Turli organlar va 
tashkilotlar tomonidan amalga oshiriladigan xavfsizlik nazoratining 
juda ko ‘p usullari va jaray o n lari maMumdir. Bularga turli 
standartlar (FD A , ISH , NASR, JC C T va hokazolar) talablariga 
rioya etish b o ‘yicha davlat nazorati, sanitariya-gigiyena nazorati, 
mutasaddi tashkilotlar nazorati va ishlab chiqarilgan mahsulotni 
qabul qilish nazorati (texnik-nazorat boMimi (TNB) va ishlab 
chiqarish sifatini nazorat qilish tizimlari) misol boMadi.
Sifatni nazorat qilish b o ‘yicha yaxshi rivojlangan qonunchilik 
mavjudligi va xususiy biznesning shakllangan a n ’analari sharoitida 
ishlab chiqarilgan farmatsevtik m ahsulot sifati, bezararligi va 
sinovlari nazorati bo‘yicha mas’uliyat ishlab chiqaruvchi korxonaga 
yuklatiladi.
Bu holatlarda ishlab chiqaruvchi ixtiyoriy sertifikatlashtirish 
ishlarini ko‘pincha amalga oshiradi.
D avlat n a zo rat o rg an lari, o d a td a , yalpi tek sh iru v larn i
132

---

o ‘tkazm aydi, faqatgina sifatsiz m ahsulot ishlab chiqaruvchi 
korxonaga nisbatan jabrlanuvchi taraf yoki uning vakili murojaat 
qilgan holatda belgilangan tartibda zaruriy jazo choralari q o ‘llaydi.
Shu bilan birga Yevropa Hamjamiyatiga a’zo mamlakatlaming 
davlat organlari, farmatsevtik mahsulot sifatining davomli nazorati 
mexanizmiga ega boMib, shuningdek, bu mamlakatlarda farmatsevtik 
taqsimot kanallarining nazorati yo‘lga qo‘yilgan.
Yevropa Iqtisodiy Hamjamiyat qoidasiga asoslangan holda, 
Yevropa Ittifoqi m am lakatlarining davlat nazorat organlari 
chegaralarda «uchinchi mamlakatlar»dan import qilinayotgan dori 
vositalarining seriyali nazorati amalga oshiriladi.
Farm atsevtik m ahsulotni sertifikatlashtirish rivojlangan 
mamlakatlarda uzoq vaqtdan beri keng qo ‘llaniladi, faqat bu tizim 
o'ziga xos nomlanishi va o‘ziga xos xususiyatlariga ega boMishi mumkin. 
Buning yaqqol misoli sifatida G M P sertifikatiga egalik qilish va 
G M P talablariga asoslangan ishlab chiqarishni olish mumkin.
Ba’zi davlatlar o ‘z hududida amal qiluvchi milliy standartlar 
yoki boshqa amaldagi texnik m e’yorlarga muvofiq boMmagan 
mahsulotlam ing kirib kelishining oldini olish maqsadida qator 
xalqaro sertifikatlar (ISO, NET, G M P va boshqalar)ni talab qilish 
orqali o ‘z bozorlarini himoya qiladi.
Aynan bir turdagi mahsulot sifat standartlari va m e’yoriy 
texnik hujjatlami rasmiylashtirish tartibi ham da sertifikatlashtirish 
jarayonlarini o'tkazish tartibi turli m am lakatlarda farqlanadi. Bu 
esa xalqaro savdo tizimida texnik to'siqlam i yuzaga keltiradi. 
Shuning uchun m ahsulotga ishlab chiqilgan stan d a rtlar va 
sertifikatlashtirish qoidalarining uyg‘unligi xalqaro bozorda 
raqobatchilam ing teng huquqli ham korligini t a ’minlovchi va 
xalqaro miqyosda hal qiluvchi omil hisoblanadi.
133

---

DORI VOSITALARI, TIBBIY TEXNIKA VA TIBBIY BUYUMLARNI 
SERTIFIKATLASHTIRISH TIZIMI
134

---