Farmatsevtika ishini tashkil

92

---

Orgonoleptik, fizik va kimyoviy sifat nazorat natijalarini
qayd etish daftari
1-jadval
Nazorat
qilingan
sana
Tartib
nomeri,
shuning
o ‘zi
analiz
nomeri
Dori
turining
tarkibi
Shartli
belgisi
Retsept
nomen
Nazorat natijalari
Dori 
tayyorlov- 
chilarning 
familiyasi, 
ismi, sharifi
Tekshiruv-
chining
imzosi
Organo­
leptik
fizik va 
kimyo­
viy
haqiqiy-
ligi
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

---

Dori vositalarining haqiqiyligini nazorat qilish natijalarini qayd etish daftari
2-jadvaI
Nazorat
qilingan
sana
Tartib 
nomeri, 
shuning 
o ‘zi analiz 
nomeri
Nomi
Tayyorlov- 
chi zavod­
ning seriya 
va analiz 
nomeri
To‘ldirila-
yotgan
shtanglas-
ning
nomeri
Aniqla-
nayotgan
modda
Natija
Imzolar
to‘ldiruvchi
tekshiruvchi
1
2
3
4
5
6
7
8
9
3-jadval
Dorixonada qadoqlangan dorilami va sanoat korxonalarida tayyorlangan mahsulotlarni orgonoleptik, fizik
va kimyoviy sifat nazorat qilishning qayd etish daftari
Nazorat
qilingan
sana
Tartib 
nomeri, 
shuning 
o ‘zi analiz 
nomeri
Qadoq­
langan
seriya
nomeri
Qadoq­
langan
dorining
nomi
Tayyorlan­
gan
zavodning
seriya
nomeri
Qadoqlov-
chining
familiyasi,
ismi,
sharifi
Aniqlana-
digan
modda
Natija
(qoniqarli
yoki
qoniqar-
siz)
Tekshi­
ruvchi
imzosi
1
2
3
4
5
6
7
8
9

---

Tozalangan suv sifatining nazorat qilish natijalarini qayd etish daftari
4-jadval
Namuna
olingan
sana
Nazorat
qilingan
sana
Taitib 
nomeri, 
shuning 
o ‘zi ana­
liz nomeri
Ballon
yoki
byuretka
nomeri
Yot aralashmalami tekshirish natijalari
Qoni- 
qarli yoki 
qoni- 
qarsiz
Tekshi­
ruvchi­
ning
imzosi
Xlo-
rid
ioni
Sul­
fat
ioni
Kal-
siy
ioni
Ammo-
niy
ioni
Qaytaruv-
chi
m odda­
lar
Uglerod
angidri-
di
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
5-jadval
Byuretkalar qurilmasidagi eritmalarning haqiqiyligini tekshirish natijalarini
qayd etish daftari
Sana
Tartib nomeri
Byuretkalardagi eritmalar nomi
natriy 
bromidning 
20 % li 
eritmasi
natriy 
benzonat- 
ning 10% 
li eritmasi
vodorod 
xloridning 
10% li 
eritmasi
natriy 
karbo- 
natning 5% 
li eritmasi
valeriana
damlamasi
Tekshiruvchining
imzosi
1
2
3
4
5
6
7
8

---

6-BOB. DORIXONADA G‘AMLAMALAR BO‘LIMINING
ISHINI TASHKIL QILISH. LABORATORIYA VA
QADOQLASH ISHLARINI HISOBGA OLISH
6.1. G‘AMLAMALAR BO‘LIMINING ASOSIY VAZIFALARI VA 
FUNKS IYALARI
G ‘a m la m a la r b o ‘lim in in g asosiy vazifalari d o rix o n ag a 
ta ’m inotchilardan keltirilgan dori vositalari va boshqa tibbiy 
buyum lam i qabul qilib olish, saqlash, ularni boshqa bo ‘limlarga, 
davolash-profilaktika muassasalariga, tashkilotlarga, shoxobcha- 
lariga tarqatish ham da laboratoriya va qadoqlash ishlarini amalga 
oshirishdan iborat.
G 'a m la m a la r boMimining zim m asiga quyidagi vazifalar 
yuklanadi:
1) dorixonani dori vositalar tibbiyot buyumlarining kerakli 
assortim enti bilan ta ’m inlanib turishini kuzatib borish, tovar 
g'am lam alarining to ‘g‘ri saqlanishini tashkil etish;
2) zaruriy tovarlar uchun buyurtm a talabnom alar tuzilib, 
o‘z vaqtida dorixona omboriga yuborish;
3) ta ’m inotchilardan kelgan buyum lam i qabul qilib olish;
4) b o ‘limdagi tovarlam ing harakati to ‘g‘risida hisobot tuzib 
borish;
5) retseptsiz savdo b o ‘limiga tegishli tovarlam i berish;
6) assistentlar xonasidagi shtanglaslami dori vositalari bilan 
to ‘ldirib turish;
7) dorixonaga biriktirilgan DPM larga, dorixona shoxobcha- 
lariga tovarlam i tarqatish;
8) tarqatilgan tovarlar uchun yukxati va boshqa tegishli 
hujjatlam i rasmiylashtirish.
6.2. G‘AMLAMALAR BO‘LIMI XODIMLARI ORASIDA 
SHTATLAR VA VAZIFALARNI TAQSIMLANISHI
G ‘am lam alar boMimida farmatsevt va qadoqlovchilar xizmat 
qilib, ular bevosita bo‘lim mudiri hamda muovinlariga bo‘ysunadilar.
96

---

BoMimda farmatsevt-texnologning vazifalari quyidagilardan 
iborat:
— boMimdagi laboratoriya ishlarini olib borish, jum ladan, 
konsentrlangan eritmalarini, yarim fabrikatlar, dorixonada va tez- 
tez uchrab turadigan retseptlar bo‘yicha oldindan dorilar tayyorlash;
— qadoqlovchilar o ‘rtasida ishlarni taqsimlab, qadoqlangan 
m ahsulotlam i qabul qilish;
— tovarlar saqlash xonalarida Davlat farmakopeyasi va amalda 
tasd iq lan g an yo ‘riq n o m alarn in g talab larig a m uvofiq t o ‘g ‘ri 
saqlanishini ta ’minlash;
— s h ta n g la sla m i dori v ositalari b ila n toMdirib tu rish ;
— biriktirilgan davolash-profilaktika muassasalari va dorixona 
boMimlaridan tushgan talabnom alar asosida tovarlar to ‘plash;
— dori vositalari va boshqa tibbiy buyumlaiga buyurtma tuzishda 
qatnashish, vaqtinchalik yo‘q boMgan dori vositalariga buyurtm a 
tuzishda qatnashish, vaqtinchalik savdoda boMmagan va yangi qabul 
qilingan dori vositalarining hisobini olib borish;
— dorixonaga olib kelingan tovarlami qabul qilishda qatnashib, 
ularni saqlanish joylari bo ‘yicha joylashtirishni tashkil qilish;
— boMimda farmatsevtik tartib va sanitariya me’yor va qoidalariga 
rioya qilishni nazorat qilib turish.
Q adoqlovchilar esa quyidagi vazifalam i bajaradilar:
— dori vositalarini qadoqlash;
— tovarlami qabul qilishda va bo‘limlarga tarqatishda qatnashish;
— tarozilardan, qadoqlash uskunalardan to ‘g‘ri foydalanib, 
ularni ozoda saqlanishini ta ’minlash;
— farmatsevt va farmatsevt assistentlaming ishlab chiqarishga 
doir ko'rsatm alarini bajarish.
Qadoqlovchi bajarilgan ishning sifati va ish joyining sanitariya 
holati uchun javobgar hisoblanadi.
G ‘amlamalar boMimi dorixona omborxonasidan tovarlami olish 
uchun b u y u rtm a-talab n o m a yozadi. B uyurtm a talab n o m a 2 
nusxada omborxonaniog tegishli boMimlari uchun rasmiylashtiriladi. 
Tarkibida zaharli, giyohvandlik vositalari va etil spirti boMgan dori 
preparatlari uchun alohida buyurtm a talabnom alari har oyda reja
97

---

asosida dorixona omborxonasiga, ayrim hollarda rejadan tashqari 
shoshilinch buyurtm alar tuziladi.
G ‘am lam alar bo ‘lim idan dorixonaning boshqa b o ‘limlariga 
va shoxobchalariga tovarlar talabnom a yukxatiga muvofiq beriladi. 
Talabnom a yukxati 3 nusxada to ‘ldiriladi. Uning birinchi nusxasi 
tovarlar hisobotiga kiritilib, ikkinchisi tovarlam i qabul qilgan 
xodimga beriladi, uchinchi nusxasi esa ularni tarqatgan m oddiy 
javobgar shaxsda qoladi.
G ‘am lam alar b o ‘limida quyidagi xonalar b o ‘ladi:
— tovarlam i qabul qilish xonasi;
— tayyor dori vositalarini, issiqqa chidam siz — term olabil 
dori vositalarini, mineral suvlami, har xil idishlami, dori vositalarini 
tayyorlash, ulam i rasmiylashtirish va berishda kerak bo'ladigan 
yo rd am ch i m a te ria llar, d o riv o r o ‘sim lik lar h a m d a b o g 'lo v
m ateriallarini saqlaydigan xonalar.
Ayrim dorixonalam i g'am lam alar b o ‘lim ida laboratoriya va 
qadoqlash ishlarini bajarish uchun alohida xona b o ‘lib, unda 
konsentratlar, yarim fabrikatlar tayyorlash va qadoqlash ishlari 
bajariladi. U lam i bajarish uchun esa h ar xil kichik mexanizatsiya 
vositalaridan foydalaniladi.
G ‘am lam alar bo'limidagi dori vositalari Davlat farmakopeyasi 
talablariga muvofiq saqlanadi. Dori vositalarining saqlanishida qoida 
va shartlariga aniq rioya qilinsa, ulam ing buzilish hollarini oldi 
olinadi. Dori vositalarini saqlashda ulaming toksikologik xossalari, 
farm akologik guruhlari, q o ‘llanish usullari, agregat holatlari, 
yaroqlilik m uddati ta ’sirchanligiga asosan gum hlarga tasniflanadi.
Yorug‘likka sezgir preparatlar to ‘q zarg‘aldoq rangli shisha 
id ish lard a, b a ’zida y o ru g 'lik o ‘tk azm ay d ig an q o ra q o g 'o z
yopishtirilgan shtanglaslarda saqlanadi.
Nam likka sezgir preparatlar quruq joylarda saqlanadi.
Rezina buyumlari salqin xonalarda, qorong‘i shkaflarda va 
tokchalarda saqlanadi. Ular saqlanadigan xonalar va shkaflardagi 
namlik 60% dan kam bo‘lmasligi kerak. Buning uchun karbon 
kislotasining eritmasi va rezina buyumlarini elastikligini saqlash 
maqsadida amm oniy karbonat yoki xlorid, ochiq idishlarda qo'yiladi.
98

---

Bog‘lov materiallari quruq yorug‘ xonalarda alohida shkaf 
to rtm ala rid a saqlanadi. U larni saqlashda texnika xavfsizligi 
qoidalariga rioya qilish talab qilinadi.
G iyohvand, zaharli dori vositalari, psixotrop m oddalar, 
prekursorlar, etil spirti alohida shart-sharoitlarga rioya qilingan holda 
saqlanadi. Ushbu dori vositalari saqlanadigan xonalar yorugMik 
yoki tovush signalizatsiyasi bilan ta ’minlanadi.
Giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar, prekursorlar 
saqlanadigan seyflaming ikkitadan kaliti bo'lishi lozim. U lam ing 
biri javobgar shaxsda, ikkinchisi esa mudirda turadi. Giyohvand 
dori vositalari saqlanadigan seyflarda ulami o'lchash uchun qo‘l 
tarozilari, dori vositalarini tayyorlash uchun hovoncha, silindr, 
voronka bo ‘lishi shart.
Prekursorlar saqlanadigan xonalarda tabiiy ventilyasiya bo‘lishi 
lozim.
Prekursorlar saqlanganda chang bilan ifloslanmaslik va boshqa 
choralam i ko'rish kerak, aks holda portlash hodisasi ro‘y berishi 
mumkin. Etil spirti alanga oluvchi preparatlar qatoriga kiigani uchun, 
uni og‘zi mahkam yopiladigan idishlarda yorug‘likdan himoya qilingan 
holda salqin joylarda, alohida xonalarda saqlanishi kerak.
S m e n a tu g a g a c h , y u q o r id a q a y d e tilg a n m o d d a la r
saqlanadigan xonalar yopilib, m uhrlanadi yoki plombalanadi.
G 'am lam alar b o ‘lim ida bajarilgan laboratoriya va qadoqlash 
ishlari «Laboratoriya va qadoqlash ishlarini hisobga olish daftari»da 
qayd etiladi. Bu daftarda laboratoriya ishi uchun berilgan dori 
vositalarining nomi, o'lchov birligi, miqdori, bahosi, um umiy narxi 
bilan biigalikda tayyorlanib, qadoqlab topshirilgan mahsulotlaming 
seriyasi, o'lchov birligi, nom i, m iqdori, bahosi, um um iy narxi, 
xomashyo va tayyor m ahsulotlam ing narxlari orasidagi farqlar 
aks ettiriladi ham da ishni bajarib, sifatini tekshirib qabul qilib 
olgan shaxslar imzo q o ‘yadilar.
Dorixonalarda xodim lam ing ish faoliyatini yengillashtirish 
uchun oldindan konsentratlar, yarim fabrikatlar tayyorlanadi:
50% li glukoza, 20% li natriy brom id, 20% li magniy sulfat, 
10% li kaliy yodid, dim edrolning 1% li, bor kislotasining 2% li,
99

---

natriy tiosulfatning 60% li, natriy xloridning 0,9% li eritmalari va 
hokazo.
Tayyor dori vositalari b o ‘limi har xil seksiyali shkaflar, stollar 
va peshtaxtalar bilan jihozlanadi, bundan tashqari termolabil dori 
vositalari uchun m uzlatkichlar, zaharli, giyohvandlik vositalari 
uchun esa qulflanadigan tem ir seyflar boMadi. BoMimni m udir va 
uning o ‘rinbosarlari — oliy m a’lumotli farmatsevtlar boshqaradi.
Dorixonadagi dori vositalarini va boshqa tibbiy buyum lam i 
retseptsiz beradigan bo ‘lim ham kutish zaliga joylashtiriladi. U har 
xil to ‘siqlar bilan ajratilgan boMadi. Retseptsiz savdo boMimini esa 
o ‘rta maxsus m a’lum otli farm atsevt — assistenti boshqarishi 
mumkin. Bu boMimning vazifasi aholiga shifokor retseptisiz berishga 
mxsat etilgan dori vositalari, gigiyena buyumlari ham da boshqa 
tibbiyot va bem orlar parvarishida ishlatiladigan buyum lar bilan 
savdo qilishdan iborat.
6.3. DORIXONADA TOVARLARNI QABUL QILISH QOIDALARI VA 
ULARNI BOSHQA BO‘LIMLARGA BERISH TARTIBI
G 'am lam alar boMimi dorixona om boridan buyum lam i olish 
uchun buyurtm a-talabnom a yozadi. Buyurtm a-talabnom a uch 
nusxada om bom ing tegishli boMimlari uchun rasmiylashtiriladi.
Tarkibida zaharli, giyohvand m oddalar va etil spirti boMgan 
dori vositalari uchun alohida buyurtm a-talabnom alar h ar oyda 
reja asosida dorixona om boriga yuboriladi.
G 'am lam alar bcMimidan dorixonaning boshqa boMimlariga 
va dorixona shoxobchalariga buyum lam i talabnom a yukxatiga 
muvofiq beriladi. Talabnom a yukxati uch nusxada toMdiriladi. 
Birinchi nusxasi tovarlar hisobotiga kiritiladi. Ikkinchi nusxasi 
tovarlami qabul qilgan shaxsda qoladi. Uchinchi nusxasi esa ulami 
tarqatgan moddiy javobgar shaxsda boMadi.
G 'am lam alar boMimida rasmiylatriladigan hujjatlar nam una- 
lari 1 —3 jadvalda keltirilgan.