1898-yili Andijonda(Qatorterak) tug’ildi. Dastlabki ta’limni o’z mahallasidagi maktabda oldi. Qur’oni Karimni yod oladi. 1912-1914-yillarda rus-tuzem maktabiga o’qishga kiradi. Shu vaqtda “Tarjimon” gazetasi va “Oyna” jurnaliga xabar va she’rlar yo’llab turdi. 1914-yilda uning Toshkaentga vaqtincha ko’chib kelib , “Sadoyi Turkiston” gazetasining muharriri Ubaydulla Xo’jayev va shu gazetaning mutasaddilaridan biri Munavvar qori Abdurashidxonov bilan uchrashuvi uning keyingi taqdiriga katta ta’sir ko’rsatdi.
Cho’lpon “Sadoyi Turkiston” gazetasida o’zining “Turkistonli qardoshlarimizga” she’ri, “Qurboni jaholat” va “Do’xtur Muhammadyor” hikoyalarini, “Yozg’uvchilarimizga” va “Adabiyot nadur” maqolalarini e’lon qildi.
Cho’lpon “Sadoyi Turkiston” gazetasida o’zining “Turkistonli qardoshlarimizga” she’ri, “Qurboni jaholat” va “Do’xtur Muhammadyor” hikoyalarini, “Yozg’uvchilarimizga” va “Adabiyot nadur” maqolalarini e’lon qildi.
Siyosiy idoralarning doimiy ta’qibi va tazyiqi, bolshevik tadqidchilarning esa zaharli “qamchi”si ostida yashagan Cho’lpon umrining so’nggi yillarida siyosatdan uzoqda turishga qanchalik harakat qilmasin, 1937-yilning vahshiy to’lqini uni ham o’z qa’riga tortdi. Endigina 40 yoshga to’lgan Cho’lpon 1938-yil 4-oktabrda Toshkentda otib tashlandi.
Shoirning ijodiy faoliyati
Yozuvchi Shoir Tarjimon Dramaturg
Cho’lpon shoir
SHE’RIY TO’PLAMLARI:
“O’zbek yosh shoirlari” (1923)
“Go’zal yozg’ichlar” (1925)
“Adabiyot parchalari” (1926)
“Uyg’onish” (1922)
“Buloqlar” (1923)
“Tong sirlari” (1926)
Cho’lpon dramaturg
“Yorqinoy” (1920)
“Uzunquloq bobo”
“Qorovul uyqusi”
“Yana uylanaman” (1926)
“O’rtoq Qarshiboyev” (1928)
“Hujum” (1928)
“Mushtumzo’r”
Cho’lpon yozuvchi
“Qurboni jaholat” (1914)
“Vayronalar orasidan”
“Oydin kechalarda”
“Qor qo’ynida lola”
“Do’xtur Muhammadyor”
“Novvoy qiz”hikoyalari
“Kecha va kunduz”romani
Tarjimalari
Cho’lpon Shekspirning “Hamlet”, Pushkinning “Boris Godunov” va “Dubrovskiy”, Gogolning “Tergovchi”, Andreyevning “Osilgan yetti kishining hikoyasi”, Gorkiyning “Yegor Bulichev va boshqalar”, “Ona” kabi ko’plab asarlarni tarjima qilgan.
Ijodidan lavha
Mustahkamlash uchun savollar
1.Cho’lpon qachon va qayerda tug’ilgan?
2.Cho’lpon qayerlarda tahsil olgan?
3.Cho’lponning birinchi she’ri nima deb nomlangan?
4.Cho’lponning she’riy to’plamlarini sanab o’ting?
5. Cho’lponning qanday hikoyalarini bilasiz?
6. Cho’lponning birinchi nasriy asari qaysi?
6. Cho’lponning birinchi nasriy asari qaysi?
7. Cho’lpon qanday taxalluslar bilan ijod qilgan?
8. “O’zbek yosh shoirlari” she’riy to’plamida Cho’lponning nechta she’rlari kiritilgan?