Farmatsevtik kimyo

 OLTINGUGURT PREPARATLARI

 

Oltingugurt  tabiatda  erkin  va  turli  birikmalar  xolida  uchraydi.  Uning  keng  tarkalgan  sulfid 

birikmalariga: 

FeS — temir kolchedani, CuS — mis yaltirogi, CuFeS

2

 — mis kolchedani, PbS —kurgoshin 

yaltirogi, HgS-  kinovar, ZnS —aldama  pyx, CdS —  kadmiy  sulfid, As

2

S

3

—  auri-pigment  va 

boshkalar, sulfat birikmalariga esa MgSO

4

*10H

2

O^ krezit,      CaS0

4

-2H

2

0— gips,      CuS0

4

- 

•

 

Na2S0

4

 — glauberit,    Na

2

S0

4

 • 10H

2

O — mirabilit,    Na

2

S0

4

- 

•

 

MgS0

4

- 10N

2

O— astroxonit va boshkalar misol buladi. 

---

Pharmaceutical chemistry  

Autors:  Juraeva A.A., Muhitdinova K.Sh., Zaripova N.T.  R.A.Xusainova, A.D.Tashpulatova 

 

67 

 

Oltingugurt preparatlaridan chuktirilgan oltingugurt va natriy tiosulfat tibbiyotda teri va turli 

ichki kasalliklarni davolashda keng kullanadi. 

CHUKTIRILGAN OLTINGUGURT 

Sulfur praecipitatum. 

A. m. 32,06 

Preparatni sinchiklab tozalangan tabiiy oltingugurtdan olinadi. Buning uchun avval tozalangan 

oltingugurtni  natriy gidroksid eritmasida  kaynatib,  polisulfid (Na

2

S

5

)  va natriy tiosulfat  tuzlari 

aralashmasiga utkaziladi: 

 

Sungra   aralashmaga   xlorid   kislota   ta’sir   ettirib,  oltingugurtni   erkin   xolda   

chuktiriladi.   CHukmani   fil-trlash  yuli  bilan  ajratib  olinadi  va  suv  bilan  yaxshilab-yuvib 

kuritiladi: 

 

Xozirgi  vaktda  preparatni  mexanik  yullar  bilan  tozalangan  oltingugurtdan,  maxsus  kolloid 

tegirmonida mayda-lab olinadi. 

CHuktirilgan  oltingugurt,  xidsiz,  mazasiz,  och  sarik  rangli  amorf  kukun  bulib,  suvda 

erimaydi, 20 kiem  natriy  gidroksid  eritmasi  bilan  25  kiem  95 % li  spirtdan  iborat  aralashmada 

kaynatilganda erib, yukorida kursatilganidek natriy polisulfid (Na

2

S

5

) va natriy tiosulfat tuzlari-

ga utib ketadi. Preparat suv xammomida isitilganida 100 kiem moyda eriydi. 

Oltingugurtning  chinligi  uning  kuk  alanga  berib  yonishi  va  undan  xosil  bulgan  sulfit 

angidridning xidiga karab aniklanadi. Preparat chinligini, yana uning issik piri-dindagi eritmasini 

natriy  gidrokarbonat  bilan  kaynatili-shi  natijasida  .xosil  bulgan  xavo  yoki  yashil  rang  buyicha 

aniklash mumkin. 

D'F  kursatmasi  asosida  preparatning  mikdori  ney-trallash  usuli  buyicha  aniklanadi.  Bunda 

anik  mikdorda  tortib  olingan  preparatga  ortik  xajmda  0,5  mol/l  kaliy  gidroksidning  spirtdagi 

eritmasi  va  ma’lum  xajmda  suv  kushib,  suyuklikni  undagi  spirt  tula  buglanib  ketgunicha 

kizdiriladi.  Sungra  kolbada  kolgan  sarik  rangli  suyuklik  rangeizlangunga  kadar  sekin-asta 

pergidrol  solinadi.  Suyuklikni  sovitgandan  sung  undagi  reaksiyaga  kirishmay  Kolgan  kaliy 

gidroksidning  ortikchasi  metiloranj  indika-tori  ishtirokida  xlorid  kislotaning  0,5  mol/l  eritmasi 

bilan titrlanadi: 

 

Oltingugurt  mikdorini  yana  yodometrik  usul  buyicha  xam  aniklash  mumkin.  Buning  uchun 

ma’lum  mikdordagi  prepa-ratni  natriy  sulfit  eritmasi  bilan  kaytar  sovutgichga  ulangan  kolbada, 

ikki soat davomida kucheiz alangada kaynatiladi. Sungra reaksiya natijasida xosil bulgan natriy 

tiosulfatni yodning 0,1 mol/l eritmasi bilan titrlanadi. 

 

Reaksiyaga  olingan  natriy  sulfitning  ortikchasi  titr-lash  jarayonida  yod  bilan  reaksiyaga 

kirishib  kolmasligi  uchun  titrlashdan  oldin  eritmaga  formaldegid  eritmasini  kushib,  uni 

formaldegidning bisulfit natriyli birikma-siga utkaziladi. 

---

Pharmaceutical chemistry  

Autors:  Juraeva A.A., Muhitdinova K.Sh., Zaripova N.T.  R.A.Xusainova, A.D.Tashpulatova 

 

68 

 

 

 

Preparat asosan sirtdan teri kasalliklarini (kutir, psoriaz, sikoz va boshkalar) davolashda 5—10—

20%  li  surtma  va  sepma  dori  sifatida  ishlatiladi.  CHuktirilgan  oltingugurtni  ogzi  maxkam 

berkitilgan idishlarda, kuruk joylarda saklanadi.