Farg’ona tumani Xalq ta’limi bo’limiga qarashli 40- son maktabining ona tili va adabiyot fani o’qituvchisi

Farg’ona tumani Xalq ta’limi bo’limiga qarashli 40- son maktabining ona tili va adabiyot fani o’qituvchisi

Zarifa Dadajonovaning

7-sinf uchun ona tili fanidan “Vazifadosh ko’makchilar” mavzusida bir soatlik

DARS ISHLANMASI

Fan: Ona tili

Sinfi: 7-sinf

Sana:_____________

Mavzu: Vazifadosh ko’makchilar.

• 
  Darsning maqsadi:
  
• 
  Ta’limiy dars: O`quvchilarga yangi mavzu bo`yicha nazariy ma`lumot berish.
  
• 
  Tarbiyaviy dars: o’quvchilarni bir –birini hurmat qilish va do’stona munosabatda bo’lish ruhida tarbiyalash.
  
• 
  Rivojlantiruvchi dars: O`quvchilarning mustaqil fikrlash qobilyatini o`stirish,og`zaki va yozma nutqini oshirish
  

Dars turi: yangi bilim ,malaka va ko’nikmalarni shakllantirish.
Dars metodi: suhbat ,tushuntirish, ta’limiy o’yin so’z topish o’yini.
Dars jihozi: darslik, rasmli plakat, AKT, rag’bat kartochkalar.
Darsning borishi:
I.Tashkiliy qism.
II.Uyga vazifani tekshirish.
Ko‘makchilardan foydalanib, «Maktabimiz
kutubxonasida» mavzusida yozilgan hikoyalarni tekshirish. O’quvchilardan ko‘makchilarning talaffuzi va imlosi haqida savol-javob o’tkazish.

III.Yangi mavzu bayoni.
1-topshiriq. Gaplardagi ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning mustaqil
so‘z va ko‘makchi vazifasida kelgan o‘rinlarini aniqlang.
1. Gap futbol o‘yini ustida ketardi.
2. Qoziq ustida qor turmas.
(Topishmoq)
3. Orqadan chuqur soy oqardi. (Shuhrat)
4. Muxbirimiz
telefon orqali xabar berdi. («Turkiston»dan)
2-topshiriq. Bu so‘zlarni qaysi o‘rinlarda haqida, to‘g‘risida, bilan
ko‘makchilari bilan almashtirish mumkinligini ayting.

Yodda tuting!

Vazifadosh ko‘makchilar: ost, yon, ust, old, orqa, ro‘para, qosh ot so‘z turkumidan, oldin, avval, keyin, so‘ng, tomon ravish so‘z turkumidan, bo‘ylab, qarab, ko‘ra, deya, deb, atab fe’l so‘z turkumidan hosil o‘lgan.
Bunday so‘zlar ko‘makchi vazifasida kelganda, o‘z ma’nosini yo‘qotadi, shuning uchun ma’lum so‘roqqa javob bo‘lmaydi. O‘zi qo‘shilgan so‘z bilan birgalikda bitta so‘roqqa javob bo‘ladi.

164-mashq. Ich, o‘rta, qarab, ust so‘zlarini qatnashtirib gaplar tuzing.
Bunda berilgan so‘zlar avval ko‘makchi vazifasida, keyin mustaqil so‘z vazifasida qo‘llansin. Ularning farqini tushuntiring.

♦ 165-mashq. Berilgan ko‘makchilarning sof yoki vazifadoshligini aniqlab, jadvalga joylashtiring.
Bilan, sari, kabi, tomon, uchun, ko‘ra, bo‘ylab, keyin, haqida, sababli, ichida, oldida, to‘g‘risida, qadar, qarab, qarshi, tufayli,sayin.

Sof ko‘makchilar	Vazifadosh ko‘makchilar

IV. Darsni mustahkamlash.
166-mashq. Faqat vazifadosh ko‘makchilar ishtirok etgan qatorni
aniqlang. Ularni qatnashtirib gaplar tuzing.
1) bilan, orqa, ko‘ra, o‘rtada;
2) sari, boshida, qadar, maqsadida;
3) ustida, ichida, qoshida, tomon;
4) sababli, oldida, uchun, qarab.

Savol va topshiriqlar

1. Qanday ko‘makchilar vazifadosh ko‘makchilar deyiladi?

2. Ular mustaqil so‘zlardan qanday farqlanadi?

3. Ularni farqlagan holda gaplar tuzing.

V.Uyga vazifa:
167-mashq. Sof va vazifadosh ko‘makchilar ishtirokida gaplar tuzing. Ularning farqini izohlang.

• 
  VI. O’quvchilarni baholash:
  
• 
  O’quvchilar darsdagi ishtirokiga ko’ra va savollarga javob berganiga qarab rag’batlantiriladi va kundaliklariga baholari qo’yiladi.