Farg‘ona shahar 25-umumiy o‘rta ta’lim maktabi. R. T. Kalonov



Download 5,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet17/22
Sana31.05.2022
Hajmi5,1 Mb.
#622186
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   22
Bog'liq
metodik qòllanma 10-11


javob:

Ф = 1256𝐿𝑚.
 
 
 
4-mashq. 
 
1.To`lqin uzunligi 300m elektromagnit to`lqinda tovush tebranishlarining bir 
davri davomida necha marta tebranish ro`y beradi? Tovush tebranishlarining 
chastotasi 10kHz. (javob: 100). 
1.B-n: 
formula 
𝜆
𝑒
= 300𝑚
𝑇
𝑒
=
𝜆
𝑒
𝑐
- elektromagnit to`lqin tebranish davri 
𝑐 = 3 ∙ 10
8 𝑚
𝑠
𝑇
𝑡
=
1
𝜈
𝑡
- tovush to`lqinining tebranish davri 
𝜈
𝑡
= 10𝑘𝐻𝑧 = 10
4
𝐻𝑧
𝑁 =
𝑇
𝑡
𝑇
𝑒
;
𝑁 =
𝑐
𝜆
𝑒
𝜈
𝑡
yechish 
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 𝑁−?
𝑁 =
3∙10
8𝑚
𝑠
300𝑚∙10
4
𝐻𝑧
= 100
javob:
𝑁 = 100



I M P U L S. 10-11-F I Z I K A . 2 0 1 8. QO`LLANMADAN NUSXA KO`CHIRIB SOTISH MAN QILINADI. 
146 
2. Agar radiolokatordan obyektga yuborilgan signal 
400𝜇𝑠
dan so`ng qaytib 
kelsa, obyekt radiolokatordan qanday masofada joylashgan? (javob:30km). 
2.B-n:
formula 
𝑡 = 400𝜇𝑠 = 4 ∙ 10
−4
𝑠
𝑆 =
𝑐𝑡
2𝑁
𝑐 = 3 ∙ 10
8 𝑚
𝑠
yechish 
𝑁 = 2
𝑆 =
3∙10
8𝑚
𝑠
∙4∙10
−4
𝑠
2∙2
= 30000𝑚 = 30𝑘𝑚
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 𝑆−?
javob: 
𝑆 = 30𝑘𝑚 . 
3. Elektromagnit to`lqinning tebranish chastotasi 15MHz. Elektromagnit to`lqin 
o`zining elektr va magnit vektorlari tebranishining 30 davriga teng 
vaqt oralig`ida qanday masofaga tarqaladi? (Javobi:600 m). 
3.B-n:
formula 
𝜈 = 15𝑀𝐻𝑧 = 15 ∙ 10
6
𝐻𝑧
Dastlab bitta davrga to`g`ri kelgan to`lqin 
𝑛 = 30𝑇
uzunligini
𝜆 =
𝑐
𝜈
formuladan topib olamiz: 
𝑐 = 3 ∙ 10
8 𝑚
𝑠
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 𝑆−?
yechish 
𝜆 =
3∙10
8𝑚
𝑠
15∙10
6
𝐻𝑧
= 20𝑚
Demak, 30 ta davrga teng vaqt oralig`da
𝜆 = 20𝑚 ∙ 30 = 600𝑚
masofaga tarqaladi.
javob:3.1-rasm;
𝜆 = 600𝑚

4. Fazoda tebranish chastotasi 5 Hz bo`lgan to`lqin 3 m/s tezlik bilan 
tarqalmoqda. Bir chiziq bo`ylab bir-biridan 20 sm uzoqlikda yotgan ikki
nuqtaning fazalar farqini toping. (Javobi: 120°). 
4.B-n:
formula 
𝜗 = 3
𝑚
𝑠
∆𝜑 =
2𝜋𝜈∆𝑠
𝜗
∆𝑠 = 20𝑠𝑚 = 0,2𝑚
yechish 
𝜈 = 5𝐻𝑧
∆𝜑 =
2∙3,14∙5𝐻𝑧∙0,2𝑚
3
𝑚
𝑠
= 2,093𝑟𝑎𝑑
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: ∆𝜑−?
∆𝜑 =
2,093𝑟𝑎𝑑∙180°
𝜋
=
2,093𝑟𝑎𝑑∙180°
3,14𝑟𝑎𝑑
= 119,9°
javob:
∆𝜑 ≈ 120°

5. Induktiv g`altakda 1,2s da tok kuchi 2A ga o`zgarganda 0,4 mV induksiya 
EYuk hosil bo`ladi. Agar tebranish konturidagi havo kondensatori 
plastinkalarining yuzi 50 sm
2
, plastinalar orasidagi masofa 3 mm bo`lsa, ushbu
tebranish konturi qanday to`lqin uzunligiga moslangan? (Javobi: 112 m). 


I M P U L S. 10-11-F I Z I K A . 2 0 1 8. QO`LLANMADAN NUSXA KO`CHIRIB SOTISH MAN QILINADI. 
147 
5.B-n:
formula 
∆𝑡 = 1,2𝑠
𝜆 = 2𝜋𝑐√𝐿𝐶
;
𝐶 =
𝜀
0
𝜀𝑆
𝑑
; 𝐿 =
ℇ∙∆𝑡
∆𝐼
∆𝐼 = 2𝐴
yechish 
ℇ = 0,4𝑚𝑉 = 0,4 ∙ 10
−3
𝑉
𝐶 =
8,85∙10
−12 𝐶
2
𝑁∙𝑚2
∙1∙ 50∙10
−4
𝑚
2
3∙10
−3
𝑚
=
𝑆 = 50𝑠𝑚
2
= 50 ∙ 10
−4
𝑚
2
= 147,5 ∙ 10
−13
𝐹
𝑑 = 3𝑚𝑚 = 3 ∙ 10
−3
𝑚
𝐿 =
0,4∙10
−3
𝑉 ∙1,2𝑠
2𝐴
= 0,24 ∙ 10
−3
𝐻
𝑐 = 3 ∙ 10
8 𝑚
𝑠
𝜆 = 2 ∙ 3,14 ∙ 3 ∙ 10
8
∙ √0,24 ∙ 10
−3
∙ 147,5 ∙ 10
−13 
=
𝜀
0
= 8,85 ∙ 10
−12 𝐶
2
𝑁∙𝑚
2
= 112𝑚
𝜀 = 1
javob: 
𝜆 = 112𝑚
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 𝜆−?
6. Tebranish konturi induktivligi 1 mH bo`lgan g`altak hamda sig`imlari
500pF va 200pF bo`lgan va bir-biriga ketma-ket ulangan kondensatorlardan 
iborat. Tebranish konturi qanday to`lqin uzunligiga moslangan? (Javobi: 
712 m) 
6.B-n:
formula 
𝐿 = 1𝑚𝐻 = 1 ∙ 10
−3
𝐻
𝜆 = 2𝜋𝑐√𝐿𝐶 ; 𝐶 =
𝐶
1
𝐶
2
𝐶
1
+𝐶
2
𝐶
1
= 500𝑝𝐹 = 5 ∙ 10
−10
𝐹
yechish 
𝐶
2
= 200𝑝𝐹 = 2 ∙ 10
−10
𝐹
𝐶 =
5∙10
−10
𝐹∙2∙10
−10
𝐹
5∙10
−10
𝐹+2∙10
−10
𝐹
=
1∙10
−9
7
𝐹
𝑐 = 3 ∙ 10
8 𝑚
𝑠
𝜆 = 2 ∙ 3,14 ∙ 3 ∙ 10
8 𝑚
𝑠
∙ √
1∙10
−3
𝐻∙1∙10
−9
𝐹
7
=
= 712𝑚
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 𝜆−?
javob:
𝜆 = 712𝑚

7. Vakuumda to`lqin uzunligi 0,76μm bo`lgan yorug`lik nuri bilan suvning 
nur sindirish ko`rsatkichi o`lchanganda 1,329 ga teng bo`ldi, to`lqin uzunligi
0,4 μm bo`lgan yorug`lik nuri bilan suvning nur sindirish ko`rsatkichi 
o`lchanganda esa 1,344 ga teng bo`ldi. Bu nurlarning suvdagi tezliklarini 
aniqlang. 


I M P U L S. 10-11-F I Z I K A . 2 0 1 8. QO`LLANMADAN NUSXA KO`CHIRIB SOTISH MAN QILINADI. 
148 
7.B-n:
formula 
𝜆
1
= 0,76𝜇𝑚 = 0,76 ∙ 10
−6
𝑚
𝜗
1
=
𝜆
1
𝜈
1
𝑛
1
=
𝑐
𝑛
1
;
𝜗
2
=
𝜆
2
𝜈
2
𝑛
2
=
𝑐
𝑛
2
𝑛
1
= 1,329
yechish 
𝜆
2
= 0,4𝜇𝑚 = 0,4 ∙ 10
−6
𝑚
𝜗
1
=
3∙10
8𝑚
𝑠
1,329
= 2,2573363 ∙ 10
8 𝑚
𝑠
𝑛
2
= 1,344
𝜗
2
=
3∙10
8𝑚
𝑠
1,344
= 2,2321428 ∙ 10
8 𝑚
𝑠
𝑐 = 3 ∙ 10
8 𝑚
𝑠
javob: 
𝜗
1
≈ 2,26 ∙ 10
8 𝑚
𝑠
𝜗
2
≈ 2,23 ∙ 10
8 𝑚
𝑠
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 𝜗
1
−? 𝜗
2
−?
8. Qizil nurning suvdagi to`lqin uzunligi, yashil nurning havodagi to`lqin 
uzunligiga teng. Agar suv qizil nur bilan yoritilgan bo`lsa, suv tagidan 
qaragan odam qanday nurni ko`radi? 
8.Javob:Suv qizil nur bilan yoritilganda , suv tagidan qaragan odam qizil nurni 
ko`radi. Chunki Suvda nurning faqat to`lqin uuznligi o`zgaradi, chastotasi esa 
avvalgiday qoladi. Qizil ko`rinishi yorug`likning to`lqin uzunligiga emas balki 
chastotasiga bog`liqdir.
Javob: qizil ko`rinadi. 
9. Nima sababdan qishning havo ochiq kunlarida daraxtlarning soyasi
havorangda ko`rinadi? 
9.Javob: Qishning havo ochiq kunlarida daraxtlarning soyasidagi harorat
normadagidan past bo`lganligi uchun, yorug`lik nurining to`lqin uzunliklari bu 
joylarda
𝜆 = 510 − 480nm
atrofida bo`ladi, shuning uchun havorang 
ko`rinadi. 
10. Interferensiya hodisasi ikkita kogerent S
1
va S
2
manbalardan chiqqan 
yorug`lik vositasida ekranda kuzatilmoqda. agar: a) yorug`lik manbalari 
orasidagi masofani o`zgartirmagan holda ekrandan uzoqlashtirilsa; B) ekran 
bilan ular orasidagi masofani o`zgartirmagan holda manbalarni bir-biriga 
yaqinlashtirilsa; D) manbalardan chiqayotgan yorug`lik to`lqin uzunligi
kamaytirilsa, interferension manzara qanday o`zgaradi? 
11. Ikkita kogerent to`lqin uchrashganda bir-birini susaytirishi mumkin.
Bu to`lqinlarning energiyasi qayoqqa “yo`qoladi”? 


I M P U L S. 10-11-F I Z I K A . 2 0 1 8. QO`LLANMADAN NUSXA KO`CHIRIB SOTISH MAN QILINADI. 
149 
12. To`lqin uzunligi λ bo`lgan yorug`lik, davri d bo`lgan difraksion panjaraga
α burchak ostida tushmoqda. Bunday hol uchun difraksiya formulasi
qanday bo`ladi? (Javobi: d(sin φ – sinα) =k λ). 
13. Bir-biridan 30 mm masofada joylashgan ikkita kogerent manbadan to`lqin
uzunligi 5·10
–7
m bo`lgan yorug`lik chiqmoqda. Ekran ularning har biridan bir 
xil 4 m masofada joylashgan. Birinchi manba ro`parasida joylashgan nuqtada 
ikkala manbadan kelgan nurlar uchrashganda nima kuzatiladi? (Javobi: max.). 
13.1-rasm. 
13.B-n: 
𝑑 = 30𝑚𝑚 = 0,03𝑚
𝜆 = 5 ∙ 10
−7
𝑚
𝑂𝐶
1
= 𝑂𝐶
2
= 4𝑚
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 𝑐𝑜𝑠𝛼−? 
formula 
𝑐𝑜𝑠𝛼 = 𝑐𝑜𝑠 (
2𝜋
𝜆
∙ ∆𝑙)
; ∆𝑙 = 𝑂𝐶
2
− 𝑂𝐶
1
= 0
yechish 
𝑐𝑜𝑠𝛼 = 𝑐𝑜𝑠 (
2𝜋
5∙10
−7
𝑚
∙ 0) = 1
javob: nurlar bir birini kuchaytiradi maksimum kuzatiladi. 
14. Yorug`lik kuchi 200 kd bo`lgan elektr lampochkadan chiqqan 
yorug`lik ishchi yuzaga 45° burchak ostida tushib, 
141𝑙𝑥 
yoritilganlikni
hosil
qiladi. Yorug`lik manbayi stoldan qanday balandlikda joylashgan?
(Javobi: 
0,7 m.).
14.B-n:
formula 
𝐼 = 200𝑘𝑑
𝐸 =
𝐼
𝑅
2
𝑐𝑜𝑠𝛼 ;
ℎ = 𝑅 = √
𝐼
𝐸
𝑐𝑜𝑠𝛼
;
𝑐𝑜𝑠45° =
√2
2
𝛼 = 45°
yechish 
𝐸 = 141𝑙𝑥
ℎ = √
200𝑘𝑑
141 𝑙𝑥

√2
2
= 1𝑚
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 𝑅−?
javob: 
ℎ = 1𝑚

15. Quyoshning gorizontdan balandligi 30° dan 45° ga ortdi. 
Yer 
sirtining
yoritilganligi necha marta o`zgardi? (Javobi: 1,4.). 


I M P U L S. 10-11-F I Z I K A . 2 0 1 8. QO`LLANMADAN NUSXA KO`CHIRIB SOTISH MAN QILINADI. 
150 
15.B-n: formula
𝛼
1
= 30°
𝐸
2
𝐸
1
=
𝐸
0
𝑐𝑜𝑠𝛼
2
𝐸
0
𝑐𝑜𝑠𝛼
1
𝛼
2
= 45°
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 
𝐸
2
𝐸
1
−?
16. Elektr yoritgich radiusi 10sm, yorug`lik kuchi 100kd bo`lgan shardan iborat. 
Manbaning to`la yorug`lik oqimini toping.
(Javobi: 1,6 klm.).
16.B-n:
formula
𝑅 = 10𝑠𝑚 = 0,1𝑚
𝐼 =
Ф
∆Ω
; ∆Ω =
4𝜋𝑅
2
𝑅
2
= 4𝜋 ;
Ф = 𝐼∆Ω = 4𝜋𝐼
𝐼 = 100𝑘𝑑
yechish
Ф = 4 ∙ 3,14𝑠𝑡 ∙ 100𝑘𝑑 = 1256𝑙𝑚 ≈ 1,3𝑘𝑙𝑚

Download 5,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish