Farg’ona davlat unversiteti filologiya fakulteti o’zbek tili yo’nalishi 20. 92- guruh talabasi zuhra zaynobiddinoaning kompyuter lingvistikasi fanidan tayyorlagan

тилнинг морфемик сатҳ бирлиги бўлган морфемаларни

ўрганувчи тилшуносликнинг алоҳида бўлими ажратилди

ва унинг номи морфемика деб юритилди. Ўзбек тилшунос­

лигида ҳам 70-йиллардан бошлаб морфемика тилшунос­

ликнинг алоҳида бўлими сифатида ажратила бошланди.

Морфемика тилшуносликнинг алоҳида бўлими сифа­

тида эътироф этилгандан буён ҳам унинг ўрганиш пред­

мета юзасидан хилма-хил фикрлар юритилди. Хусусан,

ўзбек тилшунослигида морфемикага бағишланган алоҳида

қўлланманинг яратилиши катта воқеа бўлди'.

Шундай қилиб, бугунги кунда тилшунос­

Шундай қилиб, бугунги кунда тилшунос­

ликнинг алоҳида бўлими сифатида морфемика ажралиб

чикди. Унинг асосий тамойили ҳаКдда Т. Мирзақулов қуйи-

дагиларни ёзади: «Морфема сўз таркибида» принципидан

фаркди ҳолда «Морфема тил системасида», «Морфема

функционал парадигматик системада» принципига таяниш

морфемика объектини кенг планда олиб қараш, морфе-

мага хос белгиларни тўлиқроқ кузатиш имкониятини бе­

ради

» 1

.

Ўзбек тили морфемаларининг худди бошқа сатҳ бир­

ликлари каби сатҳҳосил қилиш хусусиятини, уларни па­

радигматик ва синтагматик муносабатларини ёригишда

Т.Мирзақуловнинг тадқиқотларини алоҳида таъкидлаш

лозим2

O'zbek tilshunosligida morfemika bóyicha qilingan ishlar tahlili.
Ўзбек тилининг фонетикаси, морфологияси васинтак-
сисини алоҳида-алоҳида бўлимлар сифатида изчил равишда
дастлаб Фитрат ўрганди ва ўзбек тилшунослиги тарихида
ўзбек тили грамматикасига асос солди. Бу грамматика
«Сарф» ва «Наҳв» номлари билан юритилиб, 1925 йилдан
1930 йилгача олти марта нашр қилинди.

Ўзбек тилшунослиги тарихига морфология ва синтак­ сис атамаларини О. Усмонов ва Б. Азизовлар олиб кирди­ лар2. Лекин бу асарлар мактаб ўқувчилари учун ёзилган дарс­ ликлар бўлиб, лингвистик ҳодисаларни чуқур илмий таҳ- лил^ қилишни ўз олдига мақсад қилиб қўймаган эди. Ўзбек тили грамматик қурилишини чуқур илмий тад- қиқ қилиш 40-йиллардан бошланди. Бу ҳаракатнинг яловбардори А. Ғуломов саналади. У бу даврда ўзбек ил­ мий морфологиясига дойр бир қатор асарлар ёзди3. Шу билан бирга, Улуғ Турсуннинг кўмакчилар, Ҳ. Комилова- нинг келишиклар, 3. Маъруповнинг от ва сифат юзасидан олиб борган тадқиқотлари ўзбек илмий грамматикасининг яратилишидаги дастлабки ҳаракатлардан бўлди.