Farg’ona davlat unversiteti filologiya fakulteti o’zbek tili yo’nalishi 20. 92- guruh talabasi zuhra zaynobiddinoaning kompyuter lingvistikasi fanidan tayyorlagan

FARG’ONA DAVLAT UNVERSITETI FILOLOGIYA FAKULTETI O’ZBEK TILI YO’NALISHI 20.92- GURUH TALABASI ZUHRA ZAYNOBIDDINOANING O'zbek tilshunosligi tarixi FANIDAN TAYYORLAGAN

MUSTAQIL ISHI

 

 

O'zbek tilshunosligida sóz yasalishi,morfemika,morfalogiya bóyicha qilingan ishlar tahlili

• REJA:
• O'zbek tilshunosligida sóz yasalishi bóyicha qilingan ishlar tahlili.
• O'zbek tilshunosligida morfalogiya bóyicha qilingan ishlar tahlili.
• O'zbek tilshunosligida morfemika bóyicha qilingan ishlar tahlili.

O'zbek tilshunosligida sóz yasalishi bóyicha qilingan ishlar tahlili.

Сўз ясалиши муаммоси узбек тилшунослиги тарихида

узоқ даврлардан буён олимлар диққатини жалб қилиб ке­

лади. Хусусан, Маҳмуд Кошғарийнинг «Девону луғатит турк»

асарида ҳам, Алишер Навоийнинг «Муҳокамат ул-луғатайн»

асарида ҳам, Муҳаммад Чингийнинг «Келурнома», Фит-

ратнинг «Сарф» асарларида \ам суз ясалишига дойр фикр-

лар баён қилинган. XX асрнинг 30—40-йилларида феъл ва

от ясалишига бағишланган махсус асарлар дунёга келди'.

Лекин сўз ясалиши алоҳида хддиса сифатида ва бу ҳодиса-

ии ўрганувчи «Суз ясалиши» тилшунослик фанининг ало-

\ида бўлими сифатида илк бор А. Ғуломов тадқиқотлари

асосида XX асрнинг 40-йилларида шаклланди.

Муаллифнинг 1949 йилда нашр қилинган «Ўзбек ти-

• Муаллифнинг 1949 йилда нашр қилинган «Ўзбек ти-
• лида суз ясаш йўллари ҳақида» номли мақоласида бу му-
• аммога дойр бир қатор масалалар ўша даврдаги тилшу­
• нослик назариялари қўлга киритган ютуқлар асосида ил­
• мий счимини топди
• . 2
• А. Ғуломов сўз ясалиши ҳодисасининг шу кунга қадар
• тилшуносликнинг қайси бўлимида ўрганилгани қақида
• фикр юритар экан, у ҳинд-оврупо тилшунослиги андоза-
• лари асосида морфология таркибида ўрганиб келингани-
• ни танқидий баҳолайди ва бу ҳодисанинг ҳосиласи лексе-
• мани туғдирганлиги туфайли сўз ясалиши тилшунослик­
• нинг лексикология бўлимига кўпроқ даҳлдор эканлигини
• баён қилади. У бу ҳакда қуйидагиларни ёзади: «Сўз яса­
• лиши масаласини биз ҳозиргача морфологик планда қараб
• келамиз, холбуки, сўз ясаш қандай бўлмасин бирор усул
• билан янги сўз ҳосил қилишдир.