|
1-Ma’ruza
Mavzu: Suv tayorlashning umumiy asoslari. Suv tayorlash texnologiyasi. Suv tozalash jarayonlar. Suv tayorlashda yangi texnologiyalar. O’zbekiston Respublikasida suv tayorlash va tozalash tizimining kelajakdagi maqei va rivojlanish yo’llari. Qurilish meyorlari va qoidalari.
Reja:
1.Suv ta’minoti tarixi,hozirgi axvoli va rivoji.
2. Suv tozalash sxemalari.
3. Er osti va ustidagi suvlarning sifatlari
Bugungi kunda O‘zbekistonda mamlakatni barqaror rivojlantirish bo‘yicha dastur ishlab chiqilgan (1998 yil 14 dekabr). Unda O‘zbekiston respublikasini barqaror rivojlantirishni birdan-bir strategik maqsad bosqichi quyidagicha belgilangan: O‘zbekistonning kelajak avlodi uchun er-suv va boshqa tabiiy resurslaridan foydalanishni saqlash maqsadida oqilona samaraligini oshirmoq darkor.
Mamlakatda yashayotgan kishilar va kelajak avlod uchun tabiiy resurslar imkoniyatidan oqilona foydalanish va atrof muhitni musaffo holatda saqlash talablarini qondirish – ijtimoiy – iqtisodiy hayotning barqaror rivojlanishiga asos yaratadi.
I.A.Karimov «O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqiyot kafolatlari» (-T.,O‘zbekiston, 1997. -129 b.) nomli fundamental monografiyasida qiyidagi Markaziy Osiyo davlatlari va xalqaro tashkilotlarning Orol dengizi havzasini barqaror rivojlantirish mummosi bo‘yicha Deklaratsiyasini (20 sentiyabr, 1995 y.) g‘oiyat muhim mummosini takkidlagan: «- mintaqaning tabiiy zaxiralarini kompleks boshqarish tizimini takomillashtirish».
Mavjud muammolar respublika aholisini oziq-ovqat bilan taminlash maqsadida sug‘oriladigan erlarda asosiy hisoblangan suv resurslariga kelajak davrlarga kelib malum bir maxnoda O‘z talabini qo‘yadi (N.R. Hamroev va boshqa, 1998 y.). Respublikamizda er va mehnat resurslari sohasida muammolar yo‘q, biroq suv resurslari miqdori cheklangan. SHved olimlari Lars Krister Lundin va boshqalarning (2003 u.) hisoblashlariga ko‘ra ushbu masala yanada murakkablashadi, agar yarim qurg‘oqchilik sharoitida 1 kishiga yiliga 1300m3 suv talab qilinsa, respublikani barqaror ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan rivojlantirish strategiyasiga asosan suv ta’minotini yaxshilash, hududlarni suv bilan unumli va barqaror taminlash uchun suv resurslarini integrativ boshqarish zarur bo‘ladi. Orol dengizi havzasida asosiy etiborni boshqa mamlakatlardan farqli o‘laroq, bir tomondan er va mehnat o‘rtasida, ikkinchi tomondan suv resurslarining notekis ravishda taqsimlanganligi aniq ko‘rinib turibdi.
Ushbu dastur shaxar va sanoat korxonalarini suv bilan taminlash va suv maxnbalaridan oqilona foydalanish, suvlarni oqizish va tayyorlash, tabiiy suv tarkibi va xossalari, suvlarni tozalash, tutilgan chiqindilarga ishlov berish va tozalangan suvlarni zararsizlantirish usullari, ishlatiladigan inshoatlarning turlari, tuzilishi va ularni hisoblash metodikasi, fan tarixi va rivojlanish tendensiyasi, istiqboli, hamda respublikamizdagi ijtimoiy- iqtisodiy islohatlar natijalari va xududiy muammolarning tabiiy suvlarni tozalash tizimi istiqboliga ta’siri masalalarini qamraydi.
Magistrantlar “Suv tayyorlash texnologiyasi” o‘quv fanini O‘zlashtirish jarayonida kursning nazariy asoslarini, hamda amaliy hisoblar uchun zarur bo‘lgan asosiy qonuniyatlarni puxta egallashi, tabiiy suvlarni tozalash va chiqindilarga ishlov berish inshoatlar turlari, tuzilishi, ishlatilish doirasini, ularning elementlari va ish rejimlarining aniq sharoitlar uchun ratsional ko‘rsatkichlari tanlash usullarini bilishi kerak.
Magistrantlar tabiiy suvlarni tozalash tizimida tozalash sxema va usullarini texnik va iqtisodiy asoslangan xolda To‘g‘ri tanlash, tozalash inshoatlarini optimal ko‘rsatkichlari va ish rejimlarini tanlash maqsadida hisoblash, tabiiy suvlarni tozalash inshoatlarni To‘g‘ri tanlash, amaliy masalalarni echishda hisoblash qonuniyatlaridan, zamonaviy hisoblash usullaridan foydalanish ko‘nikmalariga ega bo‘lishi kerak.
Magistrlar yuqorida keltirilgan tasavvur, bilim va ko‘nikmalarga erishish uchun nazariy, amaliy, laboratoriya mashg‘ulotlarini bajarish malakasiga ega bo‘lishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
