Фарғона давлат университети ҳузуридаги олтиариқ саноат техникуми “мутахасислик фанлар” кафедраси битирув малакавий иш

1-Боб. Профессионал таълим тизимида давлат сиёсати.
1.1. Профессионал таълим тизимига оид давлат сиёсати..........................	8
1.2. Профессионал таълим тизимига жорий этилган хорижий тажрибалар......................................................................................................	10
2-Боб. Нидерландия, Туркия, Норвегия давлатлари профессионал таълим тизимларининг тахлили
2.1. Нидерландия профессионал таълим тизими........................................	15
2.2. Норвегия профессионал таълим тизими...............................................	21
2.3 Туркия профессионал таълим тизими...................................................	26
Хулоса ва таклифлар .................................................................................	27
Фойдаланилган адабиётлар ва электрон манбалар рўйхати............	28
Иловалар ....................................................................................................	29

КИРИШ
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 6 сентябрдаги “Профессионал таълим тизимини янада такомиллаштиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги фармони ҳуқуқий асос бўлиб хизмат қилади. Фармонга мувофиқ, Ўзбекистонда шаклан ва мазмунан мутлақо янги, узлуксиз профессионал таълим тизими барпо этилиши, мақсад ва вазифаларидан келиб чиқиб 3 та тоифадаги таълим муассасалари тармоғи фаолият кўрсатиши белгиланди. 2020 йил 23 сентябрда Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги қонуни қабул қилинди. Мазкур қонун ҳужжатида таълим тизими, турлари ва шакллари белгилаб берилди. Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги янги қонуни таълим тизимининг трансформациясининг таъминлаш ва унинг ҳуқуқий асосларини мустаҳкамлашга хизмат қилади. Мазкур қонунда профессионал таълимни алоҳида моддалар билан ёритилганлиги жаҳон меҳнат бозорида ўрта бўғин кадрларга бўлган эҳтиёж доимий мавжудлигидан келиб чиқиб Ўзбекистон шароитида ҳам ўрта бўғин кадрларини тайёрлаш долзарб масала бўлиб қолишини кўрсатмоқда. Ўрта бўғин мутахассисларини тайёрлаш борасида Норвегия, Нидерландия, Туркия Германия, Буюк Британия, Корея Республикаси, Финландия, Саудия Арабистони, Франция, АҚШ ва Канада каби давлатларнинг илғор тажрибалари Ўзбекистон профессионал таълим тизимининг трансформациясини илмий ёндошувлар асосида жорий этишга хизмат қилади. Меҳнат бозори талабларига мос кадрларни тайёрлашда таълим жараёнини бевосита амалиёт билан уйғунлаштирилган ҳолда ташкил этиш иш берувчиларнинг эҳтиёжларини қондиришда энг самарали усуллардан бири ҳисобланади [1].
Республикада ишсизлик кузатилаётган бир пайтда ишчи касблар бўйича мутахассисларга катта эҳтиёж борлиги қайд этилди. Масалан, енгил саноатда 46 минг, қурилишда 104 минг, металлга ишлов бериш бўйича 71 минг, хизмат кўрсатиш соҳасида 67 минг нафар мутахассис етишмаяпти. Бу таълим ва ишлаб чиқариш ўртасида ҳамкорлик йўқлиги оқибатидир. Шу боис, Ўзбекистонда 2020 йилдан бошлаб илк бор миллий ва тармоқ ихтисослашув тизими, касб ва мутахассисликлар бўйича профессионал стандартлар ҳамда табақалаштирилган таълим стандарти ва дастурлари жорий этилмоқда. Бу эса, ўз навбатида, меҳнат бозори билан таълим соҳаси интеграциясини таъминлашга хизмат қилади. Бу ерда гап нафақат маҳаллий меҳнат бозори, балки хорижда меҳнат қилаётган юртдошларимизнинг мутахассис сифатидаги мавқеи, халқаро талабларга мослиги, хорижда ҳам нуфузли жойларда меҳнат қила олиши, муносиб иш ҳақига эга бўлиши, қолаверса, бутун бошли миллат имижи ҳақида бормоқда [2]. Шуларни инобатга олган ҳолда хорижий давлатлар профессионал таълимининг тажрибасини ўрганиш долзарб масала бўлиб қолмоқда.
Битирив малакавий ишининг мақсади; Нидерландия, Норвегия, Туркия давлатларининг профессионал таълим тизимларини таҳлил қилиш ва уларнинг ижобий томонларини фаолият юритаётган таълим муассасасида қўллаш имкониятини ўрганиш.
Юқоридагилардан келиб чиқиб битирув малакавий иши вазифасини белгилаймиз:
-Профессионал таълим тизимига оид давлат сиёсатини ёритиш.
-Профессионал таълим тизимига жорий этилган хорижий тажрибаларни амалиётга жорий этиш.
-Нидерландия, Норвегия,Туркия давлатларининг профессионал таълим тизимларини ўрганиш
-Нидерландия, Норвегия,Туркия давлатларининг профессионал таълим тизимларининг ижобий томонларини фаолият юритиётган таълим муассасасида қўллаш имкониятини таҳлил қилиш.