Фаннинг ўқув-услубий мажмуаси Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 017 йил мартдаги 17-сонли буйруғига асосан тайёрланган

4.АНТИК ВА ЎРТА АСРЛАР ДАВРИ ЎРТА ОСИЁ ҲУДУДИДА ИНСОНИЯТ ТОМОНИДАН ҚИЛИНГАН МОДДИЙ МАДАНИЯТ ЯНГИЛИКЛАРИ
Антик давр.Моддий маданиятнинг ривожланишида эллинизмнинг таъсири. Меъморчиликда (Ойхоним – база колонналар, угловой тромп, меъморчилик безакда терракоталарнинг ишлатилиши), Грек ёзувининг тарқалиши, Юнон тангаларининг таъсири, кулолчиликдаги ўзгаришлар, Ҳайкалтарошликнинг ривожланиши.
Кўчманчи Юечжи халқларининг кириб келиши. Моддий маданиятда кўчманчи ва маҳаллий маданиятнинг аралашуви, симбиозимининг кучайиши.
Буддизмнинг тарқалиши. Буддизм ибодатхоналари (Фаёзтепа). Моддий маданиятдаги ўзгаришлар. Будда, Бодхисатва ҳайкалларининг тарқалиши. Терракотада санамларнинг ифодаланиши. Ҳинд ёзувларининг (брахма, кхороштхи) тарқалиши. Шишасозликнинг пайдо бўлиши.
Илк ўрта асрларда Ўрта Осиёга туркий халқларнинг кириб келиши натижасида моддий маданиятдаги ўзгаришлар. Археологик ёдгорликларда Ер эгалари – феодаллар уйлари сонининг ошиши (Замок). Кулолчиликда идиш балдоқларида ҳар хил ҳайвон тасвирларининг ифодаланиши. Деворий суратларнинг топилиши (Афросиёб, Болаликтепа, Тавка). Ҳайкалтарошликнинг ривожланиши (Куёвқўрғон).
Ислом маданиятининг тарқалиши. Меъморчиликдаги ўзгаришлар. Мадраси ва мачитларнинг тарқалиши. Меъморий безаклар – майолика ва мозайика. Сирланган сополларнинг пайдо бўлиши. Сирланган сополларнинг санъат даражасига кўтарилиши. Араб ёзуви ва имлосининг кенг тарқалиши. Мусулмон даври тангалари. Шишасозликнинг ривожланиши ва медицинада кенг қўлланиши.
Асосий адабиётлар
1. Colin Renfrew, Paul Bahn. Archaeology: Theories, Methods and Practice. London 2004
2. Connah G. Writing about Archaeology. Cambridge University Press.2010
3. Archaeological theory today. Edited by Ian Hodder. Cambridge University Press 2001
4. Andrew Jones. Archaeological theory and scientific practice. Cambridge University Press 2004.
5. Jane Balme. Alistair Paterson. Archaeology in practice. Oxford. 2006.

Қўшимча адабиётлар
6. Эгамбердиева Н.А. Археология. ”Ўқув қўлланма” Т.: 2001.
7. Kabirov J., Sagdullaev. A. O’rta Osiyo arxeologiyasi T.: 1990