Фаннинг ўқув-услубий мажмуаси Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 017 йил мартдаги 17-сонли буйруғига асосан тайёрланган


Қўлболта Палеолит даври археологлари қўл болталарни бифас



Download 16,77 Mb.
bet34/92
Sana14.06.2022
Hajmi16,77 Mb.
#671675
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   92
Bog'liq
2 5226950219702211900

Қўлболта
Палеолит даври археологлари қўл болталарни бифас (инг. biface – икки юзли ёки икки қиррали)лар деб ҳам аташади, уларнинг ишланиш ва ишлатилиш техникасига қараб бир нечта турларга ҳам бўлинган. Масалан: монофас ва унифас – бир қиррали ва сер қиррали. Қўлболталар яъни бифаслар кремний, қаттиқ жинсли оҳак тошлардан, сланец, кварцит, обсидиан каби тошларни мақсадли учирилган бодомсимон, юраксимон, учбурчак, овал, тухумсимон, элипсимон каби шакллари учрайди.
Ашель даврининг ўрталаридан бошлаб тош қуролларига замонавий археология фан тилида леваллуа (Париж яқинидаги Леваллуа-Перре номидан олинган) техникаси, деб аталадиган усулда ишлов бериш анъанаси вужудга келади. Тошга ишлов беришнинг бундай кременли тошнинг атрофидаги табиий қобиғи уриб учириб олингандан сўнг ҳосил бўлган гардишсимон (тошбақа пўстига ўхшаш) шаклли нуклеусдан кўчириб олинадиган тош бўлаклари ва уларнинг меҳат қуроли сифатида ишланиш усулига нисбатан леваллуа техникаси, деб аталади. Леваллуа техникаси мустье даврида ривожланади ва айрим жанубий ўлкаларда сўнгги палеолит даврида ҳам сақланиб қолади. Бундай нуклеусларнинг контури илгаригига нисбатан тўғри ва текис бўлиб, ундан томонлари тўғри ва нисбатан юпқа тош бўлаклари учириб олиш имконияти ошади. Леваллуа техникасига асосланган усул вужудга келгандан сўнг тош қуроллари тури анча кўпаяди. Бу даврда тош қуролларига ретушлаш асосида иккиламчи ишлов бериш усули пайдо бўлади. Ретушлаш деганда, ўзак, яъни нуклеусдан кўчириб олинган тош бўлакчасига ёрдамчи восита орқали кичик зарбалар орқали тиғ ҳосил қилиш тушунилади. Ретуш суяк, ёғоч ва айрим ҳолларда тошлар ёрдамида амалга оширилади. Кейинчалик “отжимный ретуш”, бирор восита билан сиқиб тиғ ҳосил қилиш усули вужудга келади.
Ашель даврига сўнги босқичларига келиб, тош қуроллардан яна пири қирғичлар пайдо бўлади. Айрим археологлар тош пичоқлар ҳам деб аташади. Қирғич (сребло) кремен, обсидиан, кварцит ва бошқа турдаги тошлардан ишланган ретушланган ибтидоий тош қуроли. Ўткир тиғли, асосан пичоқ вазифасини ўтаган. Баъзи қирғичлар тери ошлашда ҳам қўлланилган.


Download 16,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   92




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish