Фан/модуль коди мtar1405 Ўқув йили Семестр

7-мавзу. Бухоро хонлигида ер - сув муносабатларининг 
умумий ҳолати ва деҳқончилик 
XVI аср бошларида Шайбонийхон томонидан Самарқанднинг Чўпонота 
тепалиги 
ёнида 
Шайбонийхон 
сув 
айирғич 
кўпригининг 
қурилиши. 
Шайбонийхоннинг ер-сув ҳамда солиқ масалаларини тартибга солиш мақсадида 
Самарканд яқинида Конигил манзилида қонуншунос олимларни тўплаб ўтказган 
махсус кенгаши. Абдуллахон ҳукмронлик қилган даврда (1557—1598) мамлакатда 
амалга оширилган қурилиш ва ирригация ишлари. 1583 йилда Зарафшон 
водийсининг шимолида жойлашган Нурота тизма тоғидан оқиб тушадиган Оқчоб 
сойининг дараси ичига Абдуллахонбанди сув омбори, Зарафшон дарёси сувининг 
тақсимотини тартибга солишда Зарафшон дарёси устига 1582 йилда қурилган Пули 
Кармана, XVI асрнинг иккинчи ярмида бино қилинган Пули Меҳтар Қосим, Пули 
Чаҳорминор, Пули Жондор каби сув ўлчагич ва тақсимлагич иншоотларнинг 
қурилиши. 
XVI асрнинг иккинчи ярмида Туятортар каналининг чиқарилиб, Жиззах 
воҳаси сув таъминотининг яхшиланиши. Мурғоб водийсининг юқори қисмида Кўшк 
сойи тўсилиб Ховузихон сув омборининг барпо этилиши. 
Бухоро хонлигида янги ерларни ўзлаштиришда Жўйбор хўжаларининг тутган 
ўрни. Хўжа Кааб каналининг қазилиши ва Сомонжуқ дашти обод этилиши, Афшона 
қишлоғигача канал чиқарилиши, Амударёдан Чоржўй атрофларига сув олиб 
келиниши, Ромитан тумани каналидан шохоб ковланиб, Севинж қишлоғи этагидаги 
дашт ерлар обод этилиши, Вахш дарёсидан сув чиқариш учун канал қазилиши. 
Хонликдаги ер эгалиги шакллари. XVII аср ва ХVIII асрнинг биринчи ярмида 
Бухоро хонлигида тарқоқликнинг кучайиши ҳамда Хива хонлиги билан бўлган 
ўзаро урушлар натижасида қуйи Зарафшоннинг ирригация хўжалигига путур етиши, 

---

суғорма деҳқончилик ерларининг майдони қисқариб кетиши.