Fan/modul kodi

To’ lovlilik tamoyili. 
Bu tamoyil aylanma fondlarning doiraviy aylanishini, kengaytirilgan takror ishlab 
chiqarish jarayonini ta’ minlovchi to’ lov resurslari summasini avanslashtirish 
zaruriyatidan kelib chiqadi. 
Bu tamoyilga asosan korxonalar foydalanilgan qarz mablag’ lari uchun kreditorga foiz 
shaklida to’ lovni o’ tkazadilar. Kreditning to’ lovligi uni to’ liq summada o’ z 
egasiga qaytarilishinigina emas, shu bilan kredit uchun foiz shaklidagi to’ lov bilan 
qaytarilishini ifodalaydi. Demak, kreditor o’ z mablag’ larini xech vaqt o’ z xajmida 
qaytarib olish sharti bilan bermaydi, bunda u mablag’ ni qarzga berganligi uchun 
muayyan to’ lov talab kiladi. (foizsiz imtiyozli kreditlar bundan mustasno). 
Kreditning to’ lovliligi nafakat banklar faoliyatining maqsadiga, balki korxonalarning 
bevosita foydasiga bog’ lik bo’ ladi va ijobiy ta’ sir ko’ rsatadi. 
Kredit uchun xaq to’ lashning iqtisodiy moxiyati qarz beruvchi va qarz oluvchi 
o’ rtasidagi qo’ shimcha olingan foydaning taqsimlanishini qayd qilishda namoyon 
bo’ ladi.

---

148 
Kreditning maqsadliligi. 
Bu tamoyilning moxiyati shundaki, qarz oluvchi tomonidan olingan kreditlar anik bir 
maqsadni amalga oshirishga yo’ naltirilgan bo’ lishi zarur. Kreditning qaysi maqsadga 
yo’ naltirilganligi, masalan, tovar moddiy boyliklar sotib olishga yoki biror ishlab 
chiqarish xarajatlarini qoplashga va xakozo anik biror ob’ ektga maqsadli 
yunaltirilganligi korxona bilan bank o’ rtasida tuziladigan kredit shartnomada 
ko’ rsatilgan bo’ ladi. Korxona olgan kreditini faqatgina kredit shartnomada 
ko’ rsatilgan ishni bajarishga sarflashi kerak. 
Bunda kredit muayyan, anik ob’ ektga: ishlab chiqarish xarajatlariga, ishlab chiqarish 
zaxiralariga, tayyor maxsulotga, jo’ natilgan tovarlarga, xisob-kitob xujjatlariga va 
xakozolarga beriladi. 
Yuqorida keltirilgan tamoyillar kreditning iqtisodiy kategoriya sifatida mavjud bo’ lishi 
va xarakat qilishining muxim tomonlarini o’ zida ifodalaydi. 
Kreditning samaradorligini ta’ minlash maqsadida g’ arb mamlakatlari amaliyotida 
kreditlashning biz uchun yangi qoidasi qo’ llaniladi. Bu qoida kreditlashda «5 «S» lar 
koidasi» deb yuritiladi.