Fan/modul kodi

STANDART; 
-
SUBSTANDART; 
-
QONIQARSIZ; 
-
SHUBHALI; 
-
UMIDSIZ toifalarga tasniflanadi. 

---

238 
Aktivlar 
“ STANDART”
sifatida tasniflangan aktivlar bo‘ yicha 
qaytarilmagan kredit summasining 1 foizi miqdorida zahiralar tuzish shart. 
“ Substandart”
sifatida tasniflangan aktivlar bo‘ yicha bank asosiy 
qarzning to‘ lanmagan summasining 10 foiziga teng bo‘ lgan zag‘ iralarni 
shakllantirish lozim. 
Tijorat banki sifati 
“ qoniqarsiz”
deb tasniflangan aktivlar uchun ularning 
qaytarilmagan asosiy qarz qoldiq) summasining 25 foiz miqdorida maxsus zahira 
shakllantirishi lozim. 
“ SHubhali”
deb tasniflangan aktivlar bo‘ yicha bank asosiy qarz 
to‘ lanmagan summasining 50 foizi miqdorida zahirani tashkil etilishi shart.Bank 
tomonidan berilgan kreditlar kamida 180 kunga kechiktirilganda bular “ umidsiz”
deb tasiniflanadi.Umidsiz deb tasniflangan aktivlar bo‘ yicha bank asosiy qarzning 
to‘ lanmagan summasining 100 foizi miqdorida, sud jarayonida ko‘ rib 
chiqilayotgan aktivlarga 150 foizgacha zahiralar yaratilishi kerak. Bank aktivlari 
likvidli, yani tez naqd mablag‘ ga aylantirish imkoniyati bo‘ lishi kerak. Bank 
aktivlari likvidlilik nuqtai nazaridan quyidagilarga bo‘ linadi: 
-
YUqori likvidli aktivlar-bevosita pul ko‘ rinishidagi mablag‘ lar bo‘ lib, 
ushbu aktivlar istalgan paytda bank majburiyatini bajarishga yo‘ naltirilishi 
mumkin; 
-
Qisqa muddatli likvidli aktivlar-qisqa muddatli kreditlar va ikkilamchi 
bozorga ega bo‘ lmagan qimmatli qog‘ ozlar; 
-
Qiyin realizatsiya qilinadigan aktivlar-o‘ rta va uzoq muddatli kreditlar, 
ikkilamchi bozorga ega bo‘ lmagan qimmatli qog‘ ozlar, pay ulushlari va 
boshqalar; 
-
Past 
likvidli 
aktivlar-bankning 
asosiy 
vositalariga 
yo‘ naltirilgan 
mablag‘ lar kiradi. 
-
Demak, banklarning aktiv operatsiyalari ularning foydasini shakllantirishga 
xizmat qilish bilan birga malum darajada risklarni vujudga kelishiga sabab 
bo‘ ladi. Banklar aktiv operatsiyalarni bajarishda asosiy etiborni mavjud 

---

239 
risklarning darajasini pasaytirish orqali balansning likvidligini taminlashga 
qaratadi.