Fan/modul kodi

Fond operatsiyalarida 
banklar qimmatli qog‘ ozlar bilan operatsiyalar 
bajarish bilan birga, Fond birjalarda oldi-sotdi qilinadigan qimmatli qog‘ ozlar va 
veksellar bilan operatsiyalar amalga oshiradi. 
Banklarning valyuta operatsiyalari 
bevosita xorijiy mamlakatlar milliy 
valyutasini oldi-sotdisi bilan bog‘ liq operatsiyalar hisoblanib, milliy valyutaning 
xorijiy valyutaga nisbatan kursining o‘ zgarishi g‘ isobiga foyda yoki zara 
ko‘ rishi mumkin. 
Banklar yirik va yuqori darajadagi to‘ lov qobiliyatiga ega moliyaviy 
mussasa sifatida kompaniya, korporatsiya va boshqalarga uchinchi shaxs sifatida 
kafolatlar berishi mumkin. Albatta, berilgan kafolatlar evaziga banklar malum 
darajada foyda olishni rejalashtiradi. 
YUqoridagi 
qayd 
etilganlarga 
asoslanib, 
banklarning 
aktiv 
operatsiyalarini to‘ rtta guruhga ajratish mumkin. 

---

237 
1.
Erkin zahiralar-bunga kassadagi naqd pullar, Markaziy bankdagi vakillik 
hisobvaraqlardagi 
qoldiqlar, 
boshqa 
kredit 
tashkilotlardagi 
vakillik 
hisobvaraqlardagi mablag‘ lar. Erkin zahiralar yuqori likvidli mablag‘ lar 
hisoblanib, bankka qisman yoki umuman daromad keltirmaydi. 
2.
Berilgan 
kreditlar 
va 
depozit 
ko‘ rinishida 
boshqa 
moliyaviy 
muassasalariga, shuningdek, Markaziy bankka joylashtirilgan mablag‘ lar. 
3.
Investitsiyalar-bu bankning qimmatli qog‘ ozlarga va nomoddiy aktivlarga 
yo‘ naltirilgan mablag‘ lari. Bunga bank faoliyatini tashkil etish uchun zarur 
bo‘ lgan binolar, jihozlar va boshqa uskunalar kiradi. 
4.
Banklarning o‘ ziga (ichki investitsiyalar) moddiy va nomoddiy aktivlarga 
yo‘ naltirilgan mablag‘ lari. Bunga bank faoliyatini tashkil etish uchun zarur 
bo‘ lgan binolar, jihozlar va boshqa uskunalar kiradi. 
Tijorat banklarining daromadi bankning 2 va 3 guruhiga kiruvchi aktiv 
operatsiyalari hisobidan tashkil topib, bank aktivlarining risk darajasi qancha 
yuqori bo‘ lsa, ushbu operatsiyalardan kelayotgan daromadlar miqdori ham 
shuncha yuqori bo‘ ladi va aksincha. 
Demak, banklarning aktiv operatsiyalari daromad keltirish darajasiga qarab: 
-
Daromad keltiradigan (kredit va investitsiyalar) aktivlar va daromad 
keltirmaydigan (erkin zahiralar, moddiy) aktivlarga bo‘ linadi. 
-
Aktivlar markaziy bankning 2015 yil 13 iyundagi 14/5-sonli qarori bilan 
tasdiqlangan “ TIjorat banklarda aktivlar sifatini tavsiflash va aktivlar 
bo‘ yicha ehtimoliy yo‘ qotishlarni qoplash uchun zahiralar shakllantirish 
hamda ulardan foydalanish to‘ g‘ risida” gi Nizomga asosan banklarning 
aktivlari sifatiga ko‘ ra: 
-