Fanidan o‘quv uslubiy majmua

2 – TAJRIBA ISHI.
БУҒ ҚОЗОН КОНСТРУКЦИЯЛАРИНИ ЎРГАНИШ
ISHDAN MAQSAD:
Yoruglikni modellashtirishning metodikasi va qurilma bilan tanishish, 2 ta ixtiyoriy joylashgan sirtlar orasidagi nurlanish orqali issiqlik almashinishni eksperimental tekshirish.
Mustaqil ishlash uchun topshiriq:
O’qituvchi tavsiya qilgan adabiyotlar va ushbu ishni bajarish uchun metodik qo’llanmalar bilan tanishish. Tajriba ishi to’grisidagi xisobotda nurlanish orqali issiqlik almashinishga ta‘rif berish, burchak koeffitsientlarini aniqlash metodikasini ko’rsatib berish, o’zaro bogliqlik xususiyati va tutashlik xususiyatini tekshirish, yoruglikni modellashtirish uchun qo’llanilgan asboblarga ta‘rif berish.
ASOSIY MA‘LUMOTLAR.
Temperaturasi 800^ОС dan yuqori bo’lgan pechlarda issiqlik berilishning asosiy usuli bu nurlanish orqali issiqlik almashinish usuli bo’ladi.
2 ta ixtiyoriy joylashgan 2 o’lchamli izotermik sirtlar orasidagi issiqlik oqimi Сtefan-Boltsman tenglamasida ko’rsatilgan bo’lib, u quyidagicha yoziladi:
(1)
bu yerda: С=С_ОЕ₁Е₂; С_о-absolyut kora jismning nurlanish koeffitsienti; Е1, Е2-birinchi va ikkinchi sirtlarning koralik darajasi; T1, T2-1-chi va 2-chi sirtlar xolati; r-1-chi va 2-chi sirtlarning ixtiyoriy 2 ta nuktalari orsadagi masofaning o’zgaruvchan miqdori; θ1, θ2 – r yo’nalishdagi va 1-chi va 2-chi sirtlar orasidagi masofa.
Yo’nalishlar orasidagi burchaklarning o’zgaruvchan miqdori:
(2)
Kattalik bir sirtning 2-chisiga nurlanish o’rtacha burchak koeffitsienti deb ataladi. Boshkacha kilib aytganda, Ψ₁ ,₂ burchak koeffitsienti F₁ bo’lgan birinchi jism bilan nurlanish koeffitsienti deb F₁ sirtdan F₂ sirt yo’kotilishda kelayotgan nurlanish ulushiga aytiladi.
(3)
(2)va(3)chi ifodalarning analitik bajarilishi katta matematik qiyinchiliklarni ifodalaydi. Bu usu usul fakatgina ikkala sirtlar eng oddiy geometrik shakliga ega bulgandagina bajarilishi mumkin. Burchak koeffitsientining fizikaviy tushunchasi berilgan sirtga boshka bir sirt tarkayotgan butun nurlanish energiyasi tushayotganligini kursatadi. Demak , bir sirtni nurlanishga majbur kilib va fotoelement yordamida yoruglik oqimining intensivligini aniqlab butun yoruglik oqiminini urtacha intensivligining sirt ulchamiga ko’paytmasi yuli bilan aniqlash mumkin . Xuddi shu bilan 2 chi sirtga tushgan yoruglik oqiminining miqdorini xam oqimini aniqlash mumkin. Buni matematik qurinishda quyidagicha yozashimiz mumkin:
E₂F₂=E₁F₁_1,2 (4)
bu yerda: F₁F₂ sirtdan nurlanishning urtacha intensivligi;
Proportsianallik koeffetsenti bir sirt tarkatayotgan butun yoruglik oqiminining qanday ulishi 2 sirt tushayotganligini kursatadi, yani bu burchak koeffitsientdir.U quyidagicha yoziladi:
_1,2= (5)
Yoritilganulik fotoelementning EYUK ga propartsional bulganligi uchun (5) formulani quyidagicha yozish mumkin:
_1,2= (6)
bu yerda V₁ va V₂ - мВ.
Shunday qilib yoruglik modeli ixtiyoriy geometrik shakldagi issiqlik almashayotgan sirtlar burchak koeffetsentini aniqlashgan nisbatan yengillashtirishga imkon beradi va shuningdek (1) tenglamani foydalanishga imkon beradi.