Фанидан м а ъ р у з а л а р м а т н и

I вариант.
Қуйидаги белгилашларни қабул қиламиз.
Sn - банкадаги мева массаси, г;
Pn - қайта ишлашдаги суммар йўқотиш ва чиқитлар, %;
Sc - сироп массаси, г;
M_c - сиропдаги қант миқдори, %;
Pc - ишлаб чикаришдаги кант йукотилиши, %.
Хом ашё сарф миқдорини (9) формуладан топамиз:



Қанд сарф меъёрини топиш учун аввал Sc г сиропда қанча қанд борлиги-ни аниқлаш керак. Бунинг учун кифоя. Қанд сарф миқдорини топиш учун меъёрланган йўқотишларни билиш керак. Бунинг учун нисбат тузамиз



Тқ - 100
У ҳолда
г. (11)

Ушбу формула билан туз сарф меъёрини ҳам ҳисоблаш мумкин, уксус эсенцияси ва рассол, экстракт таркибига кирадиган бошқа материал сарфини топиш мумкин.

19-мисол. 1000 шартли банка ўрик компоти таркибига кирадиган хом ашё ва қанд сарф меъёри топилсин, агар махсулот СКО-83-2 банкага қадоқланса. Рецептурага асосан банкага 740 г яримталанган ўрик солинади, 280 г қанд концентрацияси 50 % бўлган сироп солинади. Йўқотиш ва чиқитлар йиғиндиси 14% -ни ташкил қилади. Канд йўқотилиши 1,5% -ни ташкил қилади.
83-2 банкани шартли банкага ўгириш коэффициенти 2,83.
1000 ш.б. ўрик сарф меъёрини топиш учун (9) формуладан фойдалана-миз.
кг


Изоҳ: Агар ҳар бир операцияга кирадиган хом ашёнинг йўқотиш ва чиқитлари хом ашё массасидан % ҳисобида берилса (10) формуладан фойда-ланилади.
1000 ш.б. қанд сарф меъёрини ҳисоблаш учун (8) формуладан фойда-ланамиз


кг


20-мисол. «Ёғдаги дудланган севрюга » консервасининг севрюга ва ёғ сарф меъёри топилсин. Консерва 340 граммли № 8 банкага қадоқланган. Рецептурага асосан таркиб нисбати қадоқлашда қуйидагича бўлади: балиқ 80% ёки 272 г, ёғ 20% ёки 68г. йўқотиш умумий миқдори : балиқ – 56,5%, ёғ 8%.
1000 шартий банка консерва учун севрюга ва ёғ сарфи (9) формуладан топилади
кг


кг

Ёғнинг 75% рафинацияланган писта ёғи, 25 фойизи гарчица ёғи.