Беданинг алмашлаб экишдаги ўрни



Download 24,05 Kb.
bet1/2
Sana06.03.2022
Hajmi24,05 Kb.
#483789
  1   2
Bog'liq
Беда навлари


Беда навлари, экиш, ўғитлаш, суғориш
Навлар. Ўзбекистонда кўк беданинг қуйидаги навлари кенг тарқалган ва Давлат реестрига киритилган: Аридная, Бойгул, Каракалпакская-15, Милютин-1774, Самарқанд жайдари, Ташкентская-3192, Ташкентская-1, Ташкентская-1728, Ташкентская-2009, Хива жайдари, Харезмская-2.
Беданинг алмашлаб экишдаги ўрни. Ўзбекистонда суғориладиган ерларда бедани амалда ҳар қандай ўтмишдошдан кейин жойлаштириш мумкин. Унинг ўзи ҳам деярли ҳамма экинлар учун энг яхши ўтмишдош ҳисобланади. Пахта-беда алмашлаб экишларида 25-33,4 %, умуман суғориладиган ерларда 18–20 % жойлаштирилиши тавсия этилади.
Тупроқни ишлаш. Бегона ўтлар, ғўзапоя ва бошқа ўтмишдош экин қолдиқларидан яхши тозаланиб, шудгор қилинган ерларга беда экилади. Ерлар ноябр ва кечи билан декабрнинг биринчи ўн кунлигида ПЯ-3–35 русумли икки ярусли плуглар билан 28–30, 30–35 см чуқурликда, кам унумли ерлар, унумдор қават чуқурлигида шудгор қилинади. Далалар П4 маркали узун базали текислагичлар ёрдамида текисланади.
Оз шўрланган ва ёғингарчиликлар кам бўладиган, шўрланмаган ерлар шудгор қилингандан кейин декабр-январ ойларида эгатлаб сув қуйиб, яхоб суви берилади, 1200–1500 м3/га. Ўртача ва кучли шўрланган ерларда пол олиниб ва катта меъёрларда 2–3 марта сув бостирилиб, тузлар батамом кетгунча ювилади.
Ёғингарчилик ва яхоб натижасида жуда зичлашган ерларга 10–12 см чуқурликда чизел солиб тишли бороналар билан юмшатилади, баъзан мола босилади.
Енгил тупроқларда ва шудгор оз нормаларда эгатлаб ювилганда, баҳорда фақат бороналаш билан чекланилади, тупроқ ўтиришмаганда мола босилади. Кузги дон ёки маккажўхори ҳосилидан кейин беда экиладиган ер ҳайдаш олдидан суғорилади. Экишдан олдин дискаланади ва икки-уч мола босилади.
Уруғни экишга тайёрлаш, экиш меъёрлари ва муддатлари. Уруғлик учун фақат I–II синф уруғлари экилади. Пичан учун III-синф уруғлари экишга рухсат этилади. ГОСТ бўйича I–синф уруғлар унувчанлиги 90 %, 1 кг уруғда асосий экин уруғлари 98 %, бегона ўт уруғлари кўпи билан 500 дона, II–синф уруғларда 85 ва 96 % ҳамда 2500 дона, IIIсинфда 70, 90 %, 5000 дона бўлиши керак. Экишдан олдин уруғлар кондицияга етказилиб, печак, какра уруғлари ЭМС-1А маркали электромагнит машинасида тозаланади. Текширилмаган, какра, печак ғумай, зарпечак уруғлари аралашган уруғлар экишга рухсат этилмайди. 1 ц уруғ 150– 200 г раксил ёки паноктин билан дориланади. Экиш олдидан 200 г/га меъёрда уруғлар нитрагин билан ишланади. Экишдан олдин унувчанлик 70–80 % бўлганда, офтобда қуритилиб, ҳамда қум билан ишқаланиб скарификация қилинади ва унувчанлиги оширилади.
Беда феврал охири март ойининг биринчи ярмида экилади. Ёзда ғўза қатор орасида экиш 25 август – 15 сентябр. Беда кузда экилганда муайян тупроқ иқлим минтақасида дастлабки кузги совуқлар бошланиши ҳисобга олинади. Биринчи совуқ тушганга қадар беда 40-45 кунлик бўлиши, туплаш фазасига ўтган ва илдиз отиб олган бўлиши керак. Тупланмаган беда совуқдан нобуд бўлиши мумкин.
Озиқабоп беданинг ҳар 1м2да 150-200 туп ўсимлик бўлиши мақбул ҳисобланади. Экиш меъёри биринчи синф уруғларда 14 кг/га, дон экинлари билан аралаштирилиб экилганда 16 кг/га. Судан ўти, силосбоп маккажўхори билан экилганда кузда 20 кг/га уруғ сарфланади. Уруғлар сеялкалар билан эрта кўкламги экишда 1,5-2 см, кечикиб экилганда, кўпчилиги тупроқ юзасига уруғ паллаларини олиб чиқолмайди ва нобуд бўлади.
Қишлоқ хўжалик фани ва амалиётининг кўрсатишича беда ва бошоқли дон экинлари, озиқабоп экинлар билан қўшиб экилганда соф ҳолда экилгандагига нисбатан ҳосилдорлик 2-2,5 баравар ортади.
Қўшиб экиш ва қоплама қилиб экишда уруғ меъёрлари қуйидагича: силосбоп маккажўхори 30–35, судан ўти 10–12, бошоқли дон экинлари 60–90, арпа 60–70, буғдой 80–90, сули 35–40, жавдар 80–110 кг/га бўлади. Бошоқли дон экинларининг экиш меъёрлари нав ҳамда тупланиш хусусиятларига қараб белгиланади. Дон ёки судан ўти уруғлари дон-ўт сеялкасида бир йўла беда билан 4-5 см чуқурликка экилади.
Маккажўхори билан қўшиб экишда, бедани дон-ўт сеялкасида кўндаланг қилиб тор қаторлаб экилади (март охири – апрел бошида). Бўйига маккажўхори экилади ва жўяк олинади. Кечикиб экилганда беда маккажўхори билан комбинацияланган сеялкада экилади.

Download 24,05 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish