Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

elka qismidan tirsak bo’g’imidan yuqoriga manjetka o’rab bog’lanadi. Rezina nok 
yordamida manjetkaga havo haydaladi, so’ng fonendoskopni tirsak bo’g’im 
chuqurchasiga qo’yib naydagi ventilni bir oz ochish bilan manjetkadan sekin havo 
chiqariladi. Bunda birinchi puls tovushi eshitilish vaqtida manometr ko’rsatgan 
bosim darajasi maksimal ya’ni sistolik bosim bo’ladi. Manjetkadagi bosim 
pasayganda puls tovush yo’qoladi. Shu puls tovush yo’qolgan paytda manomctr 
ko’rsatgan bosim minimal ya’ni diastolik bosim bo’ladi. "finch turganda me’yorda 
maqsima! bosim 110-120 mm.s.u. minimal ya’ni diastolik bosim 70-80 mm.s.u. ga 
teng. 
 
 

---

409 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Puls (tomir urishi).
 Qorinchalar qonni bosim ostida tomirlarga haydaganda qon 
tomirlarining tebranishi puls deyiladi. Pulsni teri ostida yuza joylashgan arteriya qon 
tomirlaridan yelka arteriyasi, bilakda, ikkiga shoxlangan joyda, chakkada va boshqa 
joylarda sezish va sinash mumkin.Qon tomirining har bir tebranishi yurakning har 
galgi qisqarishiga to’g’ri keladi. Bir yoshli bolada puls soni minutiga 110 ta, 5 yoshda 
90 ta, 10 yoshda 80 ta, 16 yoshda kattalarning pulsiga tenglashadi.Odam 
hayajonlanganda, jismoniy ish bajarganda, yugurganda puls soni minutiga 180-200 
martaga ko’payadi. 
Pulsni sanash:
Yurak qon tomir ishini baxolashda puls eng asosiy ko’rsatkich 
hisoblanadi.Uning tezligi, qattiq yumshoqligi, kuchli, kuchsizligi, bir tekisda, bir 
maromda yuzaga kelisli. kelmasligi kabi xossalariga ahamiyat beriladi.Pulsni sanash.