Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

orasidagi havo yo’llari ochiladi. Shikastlangan kishining og’zini ochib turish kerak. 
Shundan keyin nafas oldirishga urinib ko’riladi. Og’izdan - og’izga yoki og’izdan - 
burunga havo puflanadi. Bosh orqaga egilgan xolda ham o’pkaga havo kirmasa, 
ko’krak safasi kengaymaydi va kattalashmaydi. Nafaf yo’llarini birmuncha to’liq 
ochib qo’yish uchun shikastlangan kishining pastki jag’ini oldinga tortish zarur. 
Qo’lning bosh barmog’ini og’iz bo’shlig’iga kiritib, engak ko’tariladi yoki ikki qo’l 
bilan jag’ burchaklari ushlanadi, bosh barmoqlar bilan engakni bosib, pastki jag’ 
oldinga tortiladi.Og’iz bo’shlig’i yoki xalqumda biror narsa bo’lsa, uni salfetka, 
ro’molcha bilan barmoqni tiqib olib tashlash kerak. Bunda shikastlangan kishining 
boshi yon tomonga qaratib qo’zg’aladi va sun’iy nafas oldirishga kirishiladi.
Puflash yo’li bilan sun’iy nafas oldirishda shikastlangan kishining o’pkasiga qo’l 
usullariga nisbatan havo ko’proq kiradi. Puflangan havo tarkibi atmosfera havosidan 
foydalansa ham (kislorod konsentrasiyasi 21 dan 18% gacha pasayadi, karbonat 
angidrid konsentrasiyasi 0,3 dan 5% gacha oshadi), bunday paytda havo 
konsentrasiyasi yetarli bo’ladi.
1. Og’izdan-og’izga nafas oldirayotgan kishi shikastlangan kishining yon 
tomonida tiz cho’kib turgan xolda quyidagilarni bajarishi: 1) chuqur nafas olishi; o’z 
og’zini bemor og’ziga (bevosita bemorning og’ziga yoki doka, salfetka, ro’molcha 
orqali) mahkam bosishi; boshni orqaga egib turgan qo’lning bosh va ko’rsatkich 

---

209 
barmoqlari bilan shikastlangan kishining burnini qisishi; 4) shikastlangan kishining 
ko’krak qafasi harakatini kuzatib, uning o’pkasiga havoni tez va keskin puflashi)