|
Fan: OPERATSION TIZIMLAR
Opeatsion tizimda resurs tushunchasi
REJA:
1. OTdagi resurs tushunchasi.
2. Resurslarni xususiyatlari bo'yicha tasniflash.
Resurs tushunchasi
- Resurs - bu iste'molchi uchun qandaydir amaliy ahamiyatga ega bo'lgan har qanday iste'mol qilinadigan ob'ekt.
- Resurs - bu ma'lumotlarni qayta ishlash jarayoniga ma'lum vaqt davomida ajratilishi mumkin bo'lgan ma'lumotlarni qayta ishlash tizimining vositasi.
- Resurslar zaxiradagi ajratiladigan birligiga qarab, cheklangan va cheklanmagan boʼladi.
- Oddiy qilib aytganda, resurs - bu dasturni bajarish uchun zarur bo'lgan barcha apparat, dasturiy ta'minot va ma'lumotlardir.
- Birlamchi resurslarga protsessorlar, xotira, tashqi qurilmalar, ma'lumotlar va dasturlar kiradi.
Resurslarni boshqarish quyidagilarni o'z ichiga oladi:
- Resurslarni rejalashtirish - qaysi jarayon, qachon va qanday miqdorda zarurligini aniqlash;
- Resurslarga bo'lgan talablarni qondirish;
- Holatini kuzatish va resurslardan foydalanishni hisobga olish - resurs band yoki bo'sh ekanligini va resurslarning qaysi ulushi allaqachon ajratilganligini aniqlaydigan tezkor ma'lumotni yaratish;
- Jarayonlar o'rtasidagi ziddiyatni hal qilish. Bir necha jarayonlar o'rtasida resurslarni almashishni tashkil etish vazifasi juda murakkab, shuning uchun operatsion tizimning vazifasi birinchi navbatda jarayonning ustuvorligidan kelib chiqqan holda turli algoritmlarga muvofiq bunday navbatlarga xizmat ko'rsatishni tashkil etishdan iborat.
Resurslar klassifikatsiyasi
- mavjudligi xaqiqiyligiga qarab: fizik va virtual (Virtual resurs-fizik resursning qandaydir boshqacha modelidir);
- xossalarning kengaytirish imkoniga qarab: moslanuvchan (elastik) va qatʼiy;
- Virtuallashtirishga, yaʼni oʼz xossalarini kengaytirish imkonini beradigan resurs-moslanuvchan yoki elastik deyiladi.
- faollik darajasiga qarab: faol va passiv;
- Markaziy protsessor – faol resurs, talab boʼyicha ajratiladigan xotira passiv resursdir.
- mavjudlik vaqtiga qarab: doimiy va vaqtinchalik;
- Аgar resurs tizimda jarayon tugʼilishigacha mavjud boʼlsa va jarayon mavjudligi intervalida murojaat qilish mumkin boʼlsa, u holda bu resurs ayni jarayon uchun doimiydir.
Resurslar klassifikatsiyasi
- tuzilishi (struktura) jihatidan: oddiy va murakkab;
- Аgar resurs tashkil etuvchi elementlardan iborat boʼlmasa va taqsimlanganda bir butun-yaxlit holatda olinsa u oddiy deyiladi. Murakkab resurs maʼlum struktura bilan belgilanadi.
- tiplanishi boʼyicha: ishlab chiqiladigan (“talab-foydalanish-boʼshatish”) va va isteʼmol qilinadigan ("boʼshatish-talab-foydalanish");
- Tiklanish imkoniyatiga qarab, resurslar ishlab chiqiluvchi va isteʼmol qilinuvchilarga boʼlinadi.
- amalga oshirish formasi boʼyicha: yumshoq va qattiq;
- Qattiq resurslar deganda, mashina apparat kompanentasi inson resursi tushuniladi, qolgan hamma resurslar yumshoq resurslardir.
- foydalanish xarakteriga qarab: parallel foydalaniluvchi va ketma-ket foydalaniluvchi.
- OT larda resurs tushunchasi, odatda, qayta takror foydalaniladigan resurslarga nisbatan, nisbatan qatʼiy va yetishmaydigan obʼektlarga nisbatan ishlatiladi, ularga talab berilishi, foydalanilishi va ozod boʼlishi mumkindir.
- Resurslar taqsimlanadigan boʼladi, u holda bir nechta jarayonlar ulardan bir vaqta foydalaniladi yoki parallel, yoki taqsimlanmaydigan boʼladi (u holda resurs faqat bitta jarayon tomonidan ishlatiladi).
- Ilk OTlarni ishlab chiqish vaqtida protsessor vaqti, xotira, kirtish-chiqarish kanallari va periferik qurilmalar resurs hisoblangan.
- Keyinchalik resurs tushunchasi universal va umumiyroq boʼlib qoldi. Ularga har xil tipdagi dasturiy va axborot resurslari (tizim nuqtai-nazaridan ular obʼekt hisoblanadilar) kiradi, ularni taqsimlash mumkin va ularga murojaatni boshqarish mumkin.
Resurs tushunchasi
- Аsosiy resurslardan biri protsessordir.
- Bunda protsessor faqat koʼpprotsessorli tizimlardagina resurs sifatida chiqadi, bir protsessorli tizimlarda esa protsessor vaqti resurs hisoblanadi. Uni taqsimlash parallel sxema boʼyicha olib boriladi.
- Keyingi resurs koʼrinishi – xotiradir. U ham bir vaqtning oʼzida taqsimlanishi (xotirada bir vaqtda bir nechta jarayon bor boʼlsa) va parallel (xotira jarayonlarga navbat bilan beriladi) taqsimlanishi mumkin.
- Operativ xotirani jarayonlar orasida samarali taqsimlash eng dolzarb masaladir. Umumiy holda shaxsan xotira va unga murojaat har xil resurslardir. Ularning har biri bir-biridan bogʼliq boʼlmagan holda berilishi mumkin ammo xotira bilan toʼliq ishlash uchun ikkalovi zarurdir.
- M-n, tashqi xotira bir vaqtda taqsimlanishi, unga murojaat esa navbat bilan taqsimlanishi mumkin.
Resurs tushunchasi
- Tashqi qurilma yana bitta resurs koʼrinishidir.
- Bevosita murojaat mexanizmi mavjud boʼlsa, ular bir vaqtda taqsimlanadilar.
- Аgar qurilma faqat ketma-ket murojaatga ega boʼlsa, u taqsimlanadigan resurs hisoblanmaydi, m-n, printer, magnit lentadagi jamlama.
- Dasturiy modullar ham resurslardan biri boʼlib hisoblanadi.
- Bir marta foydalaniladigan resurslar faqat bir marta toʼgʼri bajarilishi mumkin.
Resurs tushunchasi
Savollar
Do'stlaringiz bilan baham: |
