Fan: Kimyo Sinf : Sana : Mavzu: Tolalar va plastmassalarni aniqlashga oid tajribalar. Darsning maqsadi


Kimyoviy tolalarni ishlab chiqarishning asosiy bosqichlari



Download 432 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/3
Sana21.06.2022
Hajmi432 Kb.
#687960
1   2   3
Bog'liq
1645430256621345f0d651a621345f0d65161645430256

 
Kimyoviy tolalarni ishlab chiqarishning asosiy bosqichlari.
Kimyoviy


tolalar ikkita guruhga bo’linadi: sintetik va sun’iy tolalar. Sun’iy tolalar
kimyoviy usul bilan tabiiy polimer moddalardan olinadi (tsellyuloza, oqsil
moddalar). Sintetik tolalar esa oddiy moddalarni (monomerlarni) sintez qilib
olinadi.
Kimyoviy tolalarning ishlab chiqarish quyidagi bosqichlardan iborat. 
 
1. Tabiiy polimer xom ashyolarga dastlabki ishlov berish yoki monomer- 
larni sintezlash. 2. Eritma tayyorlash. 3. Iplarni shakllantirish. 4. Iplarni
pardozlash. 5. To’qimachilik ishlov berish (cho’zish, eshish, g’altaklarda
o’rash va h.k.).
 
YMB. TOLALAR. PLASTMASSALAR. 


Shisha tola va metall iplar. Shisha tolalar olish uchun tsilikat shisha parchalari 
elektr pechlarda 1370 °S da suyuqlantiriladi. Tez aylanib turadigan baraban 
filerdan chiqayotgan suyuq shisha oqimlarini ilashtirib ketadi va 30 m/sek tezlikda 
cho`zadi. Shisha iplar pishiq, egiluvchan, yorug`likni yaxshi o`tkazadi, yorug`lik 
va olov ta'siriga yaxshi chidaydi, elektr issiqlik tovushni izolyatsiyalash xossalari 
yuqori. Bunday tolalar ximiyaviy turg`un bo`lib, faqat ftorit kislotada eriydi. 
Tolalarning gigroskopligi past - 0,2%. Shisha tolalarni bo`yash uchun suyuq shisha 
massasiga xrom, kobalt, marganets, temir, oltin va boshqa birikmalar qo`shiladi. 
Shisha tolalar texnik maqsadlarda bezak gazlamalar olish uchun ishlatiladi. 
Metall iplar misdan yoki mis qotishmalaridan qilingan simni asta-sekin 
cho`zish yoki yassi alyuminiy lenta (folga)ni qirqish yo`li bilan olinadi. Metall 
iplarning asosiy xillari: voloka- dumaloq raetall; plyushchenko - pilta 
ko`rinishidagi yassi ip; kanitel - spiralsimon voloka yoki plyushchenka; mishura - 
voloka 
yoki 
plyushchenkadan 
burab 
tayyorlangan 
ip; 
pryadevo 

plyushchenko_qo'shib ishlatilgan paxta yoki ipak ip; alyuminiy (lyureks) - 
kumushrang yoki turli rangdagiyelim qoplangan yassi aiyuminiy ip. Metall iplar 
pogonlar, daraja nishonlari, zarxal buyumlar tayyorlash, yaltiroq gazlamalar - 
parcha to`qish, shuningdek gazlamalarni bezash uchun ishlatiladi. 
Poliamid tolalar tsilindr shaklida bo`lib, ularda mikroskop ostida 
ko`rinadigan kovak va darzlar bor; ko`ndalang kesimi dumaloq yoki 3 yoqli 
(profillangan) bo`lishi mumkin. Poliamid tolalarga xos 
xossadoryengilqayishqoq,uzilishga pishiqligi yuqori, ishqalanish va egilishga 
chidamli, ximiyaviy turg`un,sovuqqa, mikroorganizmlar ta'siriga chidamli, 
mog`orlarunaydi. Uzilishgapishiqligi jihatidan kapron po`latdan 2,5 barobar ustun 
turadi. Kapron tolalar faqat 
kontsetratsiyalangan kislotalar va fenolda eriydi. Ular yashi! alanga berib 


yonadi,shunda tolalarning uchi qo`ng`ir rangda dumaloqlanadi. Gigroskopligining 
pastligi va issiqqa uncha chidamasligi kapron tolalarning kamchiligidir. Anid va 
enantning xossalari kapron xossalariga o`xshaydi

ATSETAT TOLA: Atsetat tola olishda xom ashyo sifatida paxta chiqindilari 
ishlatiladi. Paxta chiqindilari muzlatilgan sirka kislota muhitida atsetat angidrid 
bilan ishlanadi. Atsetat tolaning tuzilishi viskoza tiizilishiga o`xshaydi, lekin unda 
chuqurroq yo`llar bo`ladi. Atsetat tolalarining ximiyaviy tarkibi ximiyaviy 
bog`langan tsellyulozadan iborat, shuning uchun ularning xossalari viskoza va mis-
ammiak tolalarining xossalaridan farq qiladi. 
Normal atsetat tolaning pishiqligi viskoza tolaning pishiqligidan bir oz pas-troq. 
Uzilishdagi uzayishi 22-30%yetadi. Tolalar sariq alanga chiqarib sekin yonadi. 
TRIATSETAT TOLA. Triatsetal tola butunlay atsetillangan tsellyulozadan ishlab 
chiqarish bilan atsetat toladan farq qiladi. Juda qayishqoqligi pishiqligi (ph = 11-12 
kN/teks), atsetonga chidamliligi bilan toladan ustun turadi. Triatsetat va atsetat 
tolalar gazlamalar va trikotajlar buyumlar tayyorlashda keng ishlatiladi.
 
Polinoz tola. Polinoz tola viskoza shtapel tolaning bir xili bo`lib, xossalari 
jihatidan uzun tolali paxta tolalarining xossalariga yaqin turadi. Polinoz tolalar 
ishlab chiqarish jarayoni oddiy viskoza tolalar olish jarayoniga o`xshaydi. Polinoz 
tolalarning asosiy ko`rsatkichlari: chiziqii zichligi 0,166 - 0,126 teks, uzilishdagi 
uzayishi 12 - 14%, ho'l holatda pishiqligini yo`qotish 20 - 25%. 
Polinoz tolalar qimmatli xossalari ularni uzun tolali, a'lo navli paxta o`rniga 
ishlatishga va viskoza tolalardan tayyorlanadigan buyumlar ishlab chiqarishga 
imkon beradi. 
Kuylak va plashlik gazlamalar, mayin trikotaj polotnolar, g`altak iplar ishlab 
chiqarishda polinoz tolalardan sof holda ham, paxta bilan aralashtirib ham 
foydalanish mumkin. 
MIS - AMMIAK TOLA. Bunday tola paxta tsellyulozasidan tayyorlanadi. 
Paxta momig`ini mis-ammiak reaktivida eritish yo`Ii bilan yigiruv eritmasi olinadi. 
Bunday tola ho'l usulda olinadi;cho'ktirish vannasiga suv yoki kuchsiz ishqor 
olinadi. 
Mis - ammiak tolaning ko`ndalang kesimi deyarli dumaloq, 
bo`ylama 
ko`rinishi tsilindr shaklida 

Download 432 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish