Fan: Kimyo Sinf : Sana : Mavzu: Tolalar va plastmassalarni aniqlashga oid tajribalar. Darsning maqsadi

Yangi mavzuni mustahkamlash:
 
Metall iplarini olinishi.
Metall iplarni asosan 
mis metallini chizish usuli 
 
bilan olinadi. Olingan metal ipini har xil qimmat baholi metall bilan qoplaydi
(1-2 foiz oltin, kumush).
Metall iplari har xil ko’rinishda bo’ladi.
1. Voloka – misdan cho’zilgan ko’ndalang kesimi yumoloq ip.

---

2. Plyushenka – volokani tasmaga o’xshatib tayyorlanishi.
3. Kanitel – voloka bilan plyushenkani spiral qilib tayyorlash.
4. Mishura – bir qancha plyushenkani bir-biriga eshilgan holati.
5. Pryadova – plyushenkani paxta, ipak ipi bilan birgalikda eshilgan
holati.
Bu iplar kiyimlarni va orden, medallarni bezatishga ishlatiladi.
Almaz, parcha, jemchug gazlamalarida lyureks degan ip ishlatiladi. Bu
ip alyuminiy folgasini kesib ustidan sintetik har xil rangli plyonkalar bilan
qoplanadi. Bular material ichida har xil chiroyli ko’rinish beradi.
Sintetik tolalarning olinishi.
Sintetik tolalar oddiy moddalarning ya’ni,
monometrlarning molekulalarini sintezlab olinadi.
Sintetik tolalar makromolekulasini tuzilishi bo’yicha ikki turga bo’linadi:
1. Karbozanjirli tolalar. 2. Getrozanjir tolalar.
Agar tolaning makromolekulasining asosiy zanjirchasi faqat uglerod –
karbonlardan tashkil topsa u tolalar karbo-zanjir tolalarga kiradi (nitron,
xlorin, poliproplen).
Agar makromolekulasining asosiy zanjirchasida karbondan boshqa
elementlar bo’lsa ular getrozanjir tolalarga kiradi (kapron, lavsan).
Kapron tolasining olinishi.
Kapron tolasi kaprolaktam monomerini
polimerlash reaktsiyasi bilan olinadi. Kaprolaktam esa fenol, benzol, furfurol
moddalarga kimyoviy ishlov berib olinadi. Fenol, benzol, furfurol esa neftni,
toshko’mirni qaytadan ishlash natijasida olinadi.
Monometrlarni sintezlash 2 reaktsiya yordamida bajariladi. 1) 
Polimer-
 
lash reaktsiyasi. 2) Polikondensatlash reaktsiyasi. Reaktsiyalar farqi:
polimerlash reaktsiyasida reaktsiyaga kiradigan monomerlarning tarkibi
o’zgarmasdan hosil bo’lgan polimer tarkibida saqlanib qoladi.
Polikandensatsiya reaktsiyada monomer tarkibi o’zgaradi va qo’shimcha oddiy
modda ajrab chiqadi.
V
.
O'quvchilarni rag'batlantirish va baholash. 
Dars yakunida faol qatnashgan o'quvchilar rag'batlantiriladi va
g'olib
guruh aniqlanadi.
 
Uyga vazifa
: O`tilgan mavzuni mustahkamlab ,mavzu yuzasidan savollarga
javob yozib kelish.