Falsafa fanidan tayanch ma’ruzalar matni

Falsafa tarixida tabiatga munosabat. Butun tarix mobaynida odamlar o‘zlarining atrof muhitga ta'sir ko‘rsatish qobiliyatlarini tinimsiz rivojlantirdilar va takomillashtirdilar. Shu tariqa jamiyatning tabiat bilan o‘zaro munosabatlari ham o‘zgarib bordi. Bugungi kunda tarix, arxeologiya, geografiya, etnografiya sohasida va boshqa fanlarda mavjud ilmiy ma'lumotlar tabiatga antropogen ta'sir insoniyatning son va sifat jihatidan o‘sishiga mutanosib ravishda tinimsiz kuchayib borgani va pirovard natijada ijtimoiy rivojlanishning asosiy bosqichlarini aks ettirganini tasdiqlaydi. Bu bosqichlarning har biriga atrof muhit bilan inson munosabatlarining o‘ziga xos shakllari va uning ongida tabiatning har xil in'ikosi xosdir.

Shuni ta'kidlash lozimki, tabiat va jamiyat o‘zaro aloqasining u yoki bu bosqichlarini ajratish nafaqat masalaning ob'ektiv tomoniga, ya'ni ko‘rsatilgan o‘zaro aloqalarni tavsiflovchi tabiiy o‘zgarishlarga, balki bunday ajratish natijasida qanday maqsadlar ko‘zlanishiga ham bog‘liq. Ayni holda bizni insonning atrof muhitga ta'siri xususiyati va uning tabiatga bog‘liqligi masalalari ko‘proq qiziqtiradi. Bundan maqsad qanday qilib inson o‘zining avvalgi tabiatga to‘la qaramlik holatidan fan va texnikani faol rivojlantirib, ularning yordamida tabiatni o‘ziga bo‘ysundirib, uni xizmatkoriga aylantirishga harakat qilib, pirovardida keskin ekologik muammolarni yuzaga keltirganini ko‘rsatib berishdir.