Ғалла экинлари

Ekma suli tur xillarini aniqlash

Ekma suli – Avena sativa I., ning tur xillari A.I.Mordvinkina fikriga ko’ra, uch guruhga bo’linadi:

1) Grex diffusae Mordv. Bu guruhga kiradigan o’simliklarning yon shoxlari har tomonga ketgan, bir qadar yoyiq ro’vak chiqaradi va doni po’stli bo’ladi.

2) Grex orientalis Mordv. Bir yonli siqiq ro’vak chiqarishi va doni po’stli bo’lishi bilan xarakterlanadi, ro’vagining yon shoxchalari bir tomonga yo’nalgan, doni po’stli bo’ladi.

3) Grex nudae Mordv. Bu guruhga doni po’stsiz bo’ladigan tur xillari kiradi.

Shu guruhning har biridagi tur xillari qo’yidagi ikki belgisiga:

Gul qobiqlari (doni) ning rangiga oq sariq, kul rang, jigar rang bo’lishiga;

Qiltiqli yoki qiltiqsiz bo’lishiga qarab bir – biridan farq qiladi. Qiltiqlilik o’zgaruvchan belgi hisoblanadi va ko’pincha o’simliklarni o’stirish sharoitiga bog’liq bo’lib, yildan – yilga o’zgarib turadi. Boshoqlarining 25 % da qiltiq bo’lgan ro’vaklarni qiltiqli ro’vak deb atash rasm bo’lgan.

O’zbekistonda sulining rayonlashtirilgan Bizantiya II navi ekiladi. Bu nav O’zbekiston lalmikor dehqonchilik institutida chiqarilgan bo’lib, A.byzantina turiga kiradi. U yarim kuzgi navdir. Yoyiq ro’vak chiqaradi, boshoqchalari uch donli bo’ladi. Doni (qipiqlari)ning rangi qizil, doni yirik, po’stli, 1000 donasining vazni 32 - 38 g keladi.