Ф. М. Аюпова, Ю. К. Жабборова г и н е к о л о г и я

Таснифи:
А.Уруғланган тухум нин г ж ой л аш и ш и га кўра:
1. Қ орин бўш лиғидаги ҳом иладорлик: а) бирлам чи, б) и к к и л ам ч и
2. Бачадон найидаги ҳом иладорли к (gr.extra uter tubarria)
а) И нтерсти ц и ал қи см ида ж о й л аш и ш и (9,15%)
б) И стм и к қисм ида ж ойлаш иш и (49,6%)
в) И стм и ко-ам п ул яр қи см и да ж ойлаш иш и
г) ам п ул яр қисм ида ж ой лаш иш и (40,3%)
д) ф им бриал қисм ида ж ой лаш иш и
3. Т ухум дондаги қом иладорлик (gr.ovarialis)
4. Б ачадондан таш қари ҳ о м и л ад о р л и к н и н г бош қа ш акллари :
а) бачадон бўйнида ж ойлаш иш и
б) аралаш ж ойлаш иш и (м асалан; тухум дон -ф и м б ри ал қисм ида
ж ой лаш иш и).
в) б ач адон н и н г рудиментар ш охларида ж ойлаш иш и.
г) б ойлам лар орасида ж ой лаш иш и.
д) бачадон тутқичлари да ж ой лаш иш и.
Б. Бачадон найидаги ҳо м и л ад о р ли кн и н г к л и н и к кечиш ига кўра:
1. 
Бачадон найидаги ўсиб борувчи (узилм аган) ҳом иладорли к
2. 
Бачадон найидаги узилган ҳом иладорлик:
а) бачадон н ай и н и н г ёрилиш и.
б) н ай даги аборт.
Э ти ол оги яси ва патогенези
Ф и зи ологи к шароитда уруғланган тухум ҳеч қандай тўсиқсиз бачадон 
н ай лари орқали бачадон бўш лиғига ўтади. М ейёрда троф област туҳум бача-
93

---

дон бўш лиғига туш гандан кейин ҳосил бўлиши керак. (троф област тухум- 
н и н г маълум бир жойда ўрнаш иб, м аҳкамлаш иб олиш ида асосий ўринни 
эгаллайди). Агар троф област тухум нин г бачадон бўш лиғига туш иш идан 
олдин пайдо бўлса, бачадондан таш қари ҳомиладорлик келиб чиқади.
Бачадондан таш қари ҳом иладорли кни нг энг кўп учрайдиган ш акли най- 
даги ҳомиладорликдир. Бунинг асосий сабаблари қуйидагилардан иборат:
1. Я лли ғлан и ш ж араёнлари.
2. Ж и н си й аъзол арн и н г нотўғри ривож лан иш и (и н ф ан ти л и зм ).
3. Бачадон н ай лар и н и н г ки сталари ёки хавф сиз ўсмалари.
4. Н ай эндом етриози.
5. Бачадон найи атроф и даги ч ан д и қл и жараёнлар.
6. Уруғланган тухум ҳуж айра м играци яси .
К ўп ч и л и к аёлларда с а р и қ т а н а эк то п и к ҳом иладорли к ж ой л аш и ш и н и н г 
қарам а-қарш и том онидаги тухум донда топилади.
а) таш қи м и грац и яд а (м асалан , ў н гтухум д он д ан чап бачадон найига 
қорин бўш лиғи орқали ўтади ёки аксинча) бластоциста катталаш иб 
кетиб н ай н и н г и н ги ч к а бўйин олди қи см и дан ўта олм ай қолади.
б) и ч к и м и гр ац и яд а эса уруғланган тухум ҳуж айра бачадон орқали 
карам а-карш и том ондаги найга ўтади.
7. Ҳ аддан таш қари р у \и й зўриқиш лар.
Бунда «тухумни қабул қи л и ш механизми» бузилиб най мускулларини 
у зо қ вақт спазм ига ва ан ти п ери стальти к аси га олиб келади. Н атиж ада ту- 
х у м н и н г найдан трансп орти ровка қ и л и н и ш и секи н лаш ад и ва бачадондан 
таш қ ари ҳом иладорлик ю зага келади (гормонлар м увозанати бузилади).
Я лли ғлан и ш ж араёнлари бўлганда най ш и л л и қ қаватлари ш иш иб, ф иб- 
роз ва ч ан д и қ л и ўзгариш лар пайдо бўлади. Най ичи тораяд и , к и п р и к ч ал и
эп и тел и й л ар харакати бузилади. Най ҳаракати секи н л аш и б уруғланган ту- 
хум ҳуж айра туриб қолади ва шу ерда ривож ланади.
И нф антилизм да ҳам найлар и н ги чка узун бўлиб, уруғланган тухум ҳу- 
ж ай ран и ўтказиб бера олм айди. Нейрогуморал бош қарилиш \а м бузилади.