Ф. М. Аюпова, Ю. К. Жабборова г и н е к о л о г и я

6
. Қорачиқ симптоми динамикада кўрилиб қуйидагича белгиланади: 
+, ++, +++, ++++.
Бачадон бўйни шиллиғи чўзилувчанлигини
ва «қирқбўғим» симптомини аниқлаш.
Мақсад: 
организмни эстрогенлар билан тўйинганлигини аниқлаш.
Кўрсатма: 
бепуштлик, ҳайз цикли бузилишлари.
Таъминланиши: гинекологик кресло, қин кўзгулари, пинцет.
Қадамлар:
1. Аёл гинекологик креслодаоёқларинитизза ва чаноқ-сон бўғимларида 
букилган ҳолатда ётади.
2. Муолажа қин кўзгулари ва пинцет ёрдамида ўтказилади.
3. Ш иллиқни чўзилувчанлигини аниқлаш учун, пинцет ёрдамида 
ш иллиқ олиниб у чўзиб кўрилади.
4. Ҳайз циклини кунларига кўра, шиллиқни чўзилувчанлиги 2-
3 см.дан 
8 - 1 0
см.гача бўлади, бу организмда эстрогенлар миқдори 
етарли эканлигидан далолат беради.
5. Шиллиқни чўзилмаслиги эстрогенлар етишмаслигидан далолат беради.
6
. Ш иллиқни кўп чўзилиши ҳайз ўртасида кузатилади.
7. Ш иллиқни 
ойначага 
сўртиб 
кўритилса 
худди 
қирқбўғим 
ўсимлигига 
ўхшаш 
расм 
юзага 
келади, 
бу 
«қирқбўғим» 
(папоротник) симптомидир (17-расм).
26

---

ЎРГАТУВЧИ TECTJIAP
1. 
Ҳайз цикли бузилишининг 5 этиологик факторини кўрсатинг.
1
. психик касаллик, оғир кечинмалар;
2
. нотуғри озиқланиш, авитаминозлар;
3. касб зарарлари;
4. инфекцион ва септик касалликлар (гонорея, туберкулёз);
5. жинсий камолатга етиш даврида гипоталамо-гипофизар сис- 
темаси эволюциясининг бузилиши.
2. 
Марказий сабабларга кўра ҳайз цикли бузилишининг 3 та асо- 
сий кўринишини айтинг:
1
. бош мия пўстлоғи;
2
. гипоталамик кўриниши;
3. гипофизар кўриниши.
3. 
Ҳайз цикли бузилишининг периферик сабабларга кўра келиб 
чиқишининг