Ф. Жуманова, С. Авазова, Г. Жобборова, У. Хуснетдинов

Мактабдан ташқари таълим 
муасасалари 
“Баркамол 
авлод” болалар 
мактаблари 
Болалар 
сайёҳлик 
базалари 
Болалар 
кутубхоналари 
16.7-расм.  Мактабдан ташқари таълим муасасаларининг 
турлари 

---

328 
3) функционал бошқарув (йирик маърифий мажмулар: ўқув бўлими, 
илмий бўлим, хўжалик бўлими ва ш.к.). 
Масалан, бошланғич мактабларда асосан бевосита бошқарув, умум-
таълим мактабларида чизиқли бошқарув, университет ва институтларда 
функционал бошқарув шакллари қўлланилади. 
Таълим ташкилотини (муассасасини) унинг раҳбари бошқаради. 
Таълим ташкилотлари (муассасалари) фаолиятини бошқаришда жа-
моатчилик вакилларининг фикрлари ҳам инобатга олиниши мумкин. 
Таълим ташкилотларида (муассасаларида) қонун ҳужжатларига му-
вофиқ фаолият кўрсатадиган жамоатчилик бошқаруви органлари ташкил 
этилиши мумкин. 
Таълим ташкилотлари (муассасалари) фаолияти устидан жамоатчи-
лик назоратини олиб боришда таълим олувчилар, ота-оналар (қонуний 
вакиллар) ҳамда қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда бошқа жа-
моатчилик вакиллари ҳам иштирок этиши мумкин. 
Меҳнат бозори талабларидан келиб чиқиб таълим жараёнини бошқа-
ришда, давлат таълим стандартлари, малака талаблари, ўқув режаси ва 
фан дастурларини ишлаб чиқишда, шунингдек, бўлғуси педагогларни си-
фатли тайёрлашда кадрлар истеъмолчилари ва васийлик (кузатув) кен-
гашлари фикрлари инобатга олиниши мумкин. 
Мактабгача, умумий ўрта ва ўрта махсус таълим ташкилотлари ва 
муассасаларида таълим жараёнини бошқаришда ота-оналар қўмиталари-
нинг фикри инобатга олиниши мумкин. 
Таълим соҳасидаги давлат бошқаруви органлари нодавлат таълим 
ташкилотлари томонидан таълим тўғрисидаги қонун ҳужжатларига риоя 
этилишини назорат қилади. Нодавлат таълим ташкилотлари таълим 
тўғрисидаги қонун ҳужжатлари талабларини бузган тақдирда аккредита-
ция қилган орган уларнинг фаолиятини қонун ҳужжатларига мувофиқ 
тўхтатиб қўйишга ҳақлидир. 
Таълим ташкилотлари (муассасалари) юридик шахс мақоми билан 
қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда ташкил этилади. Нодавлат 
таълим ташкилотлари белгиланган тартибда лицензия олган пайтдан бош-
лаб таълим фаолияти билан шуғулланиш ҳуқуқига эга бўлади. 
Таълим ташкилотлари (муассасалари) қонун ҳужжатларига мувофиқ 
ишлаб чиқилган устав ва бошқа таъсис ҳужжатлари асосида фаолият 
кўрсатади. Улар аттестация натижаларига кўра давлат аккредитациясидан 
маҳрум этилиши мумкин. 
Таълим ташкилотлари (муассасалари) турли ўқув-тарбия ва ўқув-
илмий-ишлаб чиқариш мажмулари ва уюшмаларга бирлашишга ҳақлидир. 

---

329 
Таълим ташкилотларида (муассасаларида) таълим ва тарбия фаоли-
яти билан боғлиқ бўлмаган ташкилотлар, жумладан, сиёсий партиялар ва 
ҳаракатлар ташкил этилишига ва фаолият юритишига йўл қўйилмайди.