Ф. Жуманова, С. Авазова, Г. Жобборова, У. Хуснетдинов

Ўзини ўзи ривожлантириш компетенцияси - доимий равишда ўз-ўзини 
жисмоний, маънавий, руҳий, интеллектуал ва креатив ривожлантириш, камо-
лотга интилиш, ҳаёт давомида мустақил ўқиб-ўрганиш, когнитивлик кўникма-
ларини ва ҳаётий тажрибани мустақил равишда мунтазам ошириб бориш, ўз 
ҳатти-ҳаракатини муқобил баҳолаш, мустақил қарор қабул қилиш кўникма-
ларини эгаллашни назарда тутади. 
Ижтимоий фаол фуқаролик компетенцияси - жамиятда бўлаётган во-
қеа, ҳодиса ва жараёнларга дахлдорликни ҳис этиш ва уларда фаол иштирок 
этиш, ўзининг фуқаролик бурч ва ҳуқуқларини билиш, унга риоя қилиш, меҳ-
нат ва фуқаролик муносабатларида муомала ва ҳуқуқий маданиятга эга бўлиш 
лаёқатларини шакллантиришни назарда тутади. 
Миллий ва умуммаданий компетенция - ватанга садоқатли, инсонларга 
меҳр-оқибатли, умуминсоний ва миллий қадриятларга эътиқодли бўлиш, ба-
диий ва санъат асарларини тушуниш, ораста кийиниш, маданий қоидаларга ва 
соғлом турмуш тарзига амал қилиш лаёқатларини шакллантиришни назарда 
тутади. 
Математик саводхонлик, фан ва техника янгиликларидан хабардор 
бўлиш ҳамда фойдаланиш компетенцияси — аниқ ҳисоб-китобларга асос-
ланган ҳолда шахсий, оилавий, касбий ва иқтисодий режаларни туза олиш, 
кундалик фаолиятда турли диаграмма, чизма ва моделларни ўқий олиш, инсон 
меҳнатини енгиллаштирадиган, меҳнат унумдорлигини оширадиган, қулай 
шарт-шароитга олиб келадиган фан ва техника янгиликларидан фойдалана 
олиш лаёқатларини шакллантиришни назарда тутади. Мазкур компетенциялар 
умумтаълим фанлари орқали ўқувчиларда шакллантирилади. 
Шунингдек, ҳар бир умумтаълим фанининг мазмунидан келиб чиққан 
ҳолда ўқувчиларда фанга оид умумий компетенциялар ҳам шакллантирила-
ди. 
IV. Олий таълимнинг давлат таълим стандарти. 
Олий таълимнинг давлат таълим стандарти: 
1) кадрлар тайёрлаш сифатига, таълим мазмунига қўйиладиган умумий 
талабларни; 
2) таълим олувчилар тайёргарлигининг зарур ва етарли билим даражаси 
ҳамда олий таълим муассасалари битирувчиларига қўйиладиган умумий мала-
кавий талабларни; 
3) ўқув юкламасининг ҳажмини; 
4) таълим муассасалари фаолияти ва кадрлар тайёрлаш сифатини баҳо-
лаш тартиботлари ҳамда механизмини белгилайди. 
Олий таълимнинг давлат таълим стандарти ўқув жараёнини, таълим муас-
сасалари фаолиятини, кадрлар, дарслик ва ўқув қўлланмалари тайёрлаш сифа-

---

192 
тини баҳолашни тартибга солувчи тегишли норматив ҳужжатлар (таълим со-
ҳаларининг давлат таълим стандартлари, бакалавриат таълим йўналишлари ва 
магистратура мутахассисликлари учун малака талаблари, ўқув режалари, ўқув 
фанлари дастурлари ва бошқалар) яратиш учун асос ҳисобланади. 
Олий таълимни бошқариш бўйича ваколатли давлат органи томонидан 
тасдиқланадиган бакалавриат таълим йўналиши ва магистратура мутахассис-
лигининг малака талаблари, ўқув режалари ва ўқув фанлари дастурлари олий 
таълимнинг норматив ҳужжатлари ҳисобланади.