Ф. Жуманова, С. Авазова, Г. Жобборова, У. Хуснетдинов

умумий тараққиёт тенденциялари кузатилмоқда: 
1. Таълим тизими ва жараёнини демократлаштириш. Таълим турла-
ри ва мазмунини танлаш эркинлиги, уларнинг ҳаммабоплиги, таълим тизими 
ва жараёнини бошқаришнингнинг демократик табиати ва маърифий муассаса-
лар автономияси. 
2. Таълим жараёни ва ўқувчи-талаба меҳнатини индивидуаллашти-
риш. Индивидуаллаштириш синф (аудитория) машғулотларига ажратилган 
вақтни камайтириш ҳисобига ўқувчи-талабаларнинг мустақил ижодий ишлари 
ҳажмини сезиларли оширишни назарда тутади. 
3. Таълимни инсонпарварлаштириш ва ижтимоийлаштириш. Таъ-
лим жараёнида асосий эътибор ўқувчи-талаба шахсига йўналтирилади. Ўқув-
чи-талаба таълимий фаолият субъектига айланади. Уларнинг маданий дунёқа-
раши гуманитар ва ижтимоий-иқтисодий фанлар ҳисобига кенгайтирилади. 
Инсонпарварлаштириш тушунчаси остида умуминсоний қадриятлар, инсон 
ҳаёти ва саломатлиги, шахснинг эркин камол топиши тушунилади. Ижтимоий-
лаштириш ўқувчи-талабалар учун ҳам, ўқитувчилар учун ҳам энг қулай шакл-
лар, методлар ва шарт-шароитлар яратилишини ўз ичига оладики, бунда инсо-
ний муносабатлар, ўзга фикрларга чидамлилик, жамият олдидаги жавобгарлик 
кабилар шакллантирилиши лозим. 
4. Таълим тизими ва жараёнини компьютерлаштириш. Компьютер-
лаштириш нафақат ҳисоблаш ва график ишлар учун, балки ахборот тизимла-

---

152 
рига кириш услуби, шунингдек автоматлаштирилган тизимлар ва маълумот-
ларни тақдим этиш воситаси сифатида тест ва педагогик назорат учун ҳам кат-
та амалий аҳамият касб этади. 
5. Таълим тизими ва жараёнини фундаментлаштириш. Бу ўқувчи-
талабаларнинг фундаментал (умумилмий) тайёргарлигини кенгайтириш ва чу-
қурлаштиришни назарда тутади. Фундаментал фанлар бўлғуси мутахассислар-
га ўз соҳасида эркин мўлжаш олишга, тўпланган янги материалларни мустақил 
таҳлил қилишга, нотўғри қарорлар қабул қилинишининг олдини олишга им-
кон беради.
Технологияларнинг тез ўзгариши яхши фундаментал тайёргарликни ва 
янги технологияларни тез ўзлаштириш қобилиятини талаб этадики, бу ишни 
тор доирада амалга ошириб бўлмайди.