F I z I k a o’quv qo’llanma



Download 10,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet253/303
Sana06.08.2021
Hajmi10,16 Mb.
#140212
1   ...   249   250   251   252   253   254   255   256   ...   303
Bog'liq
FIZIKA (Oquv qollanma)

1

kT

/

)

i

(w

e

1

                                             (27.6) 

ifoda  yordamida  aniqlanadi.  Bu  ifodadagi    -  ximiyoviy  potensial  bo’lib,  uning 

qiymati  barcha  

i

>  lar  yig’indisi  sistemadagi  zarralar  soni  n  ga  teng  (ya’ni   



i

> = N) bo’lishi shartidan aniqlanadi.   



 

Spinlarining  tashqi  magnit  maydon  yo’nalishiga  proeksiyasi  ћ  ga  yarimli 

butun  karrali  bo’lgan  zarralar  -  fermionlar  uchun  Fermi  –  Dirak  statistikasi  o’rinli. 

Fermionlarning  energiya  bo’yicha taqsimoti  

               

1

e

1

N

kT

/

)

i

w

(

i

                                         (27.7) 

munosabat  bilan  ifodalanadi  va  Fermi  –  Dirak  taqsimoti  deb  ataladi.  Fermionlar 

uchun  Pauli  prinsipi  o’rinli,  ya’ni  bir  vaqtning  o’zida  aynan  bir  holatda  bittadan 

ortiq  Fermion  bo’lishi  mumkin  emas.  Shuni  alohida  eslatib  utaylikki  «  aynan  bir 

holatdagi  zarralar»  va  «  aynan  bir  energiyali  zarralar»  tushunchalari  teng  kuchli 

emas,  chunki  aynan  bir  energiyali  bir  necha  holat  bo’lishi,  ya’ni  holatlarning 

aynishi  amalga  oshgan  bo’lishi  mumkin.  Bozonlar  uchun  esa  Pauli  prinsipi 

bajarilmaydi,  ya’ni  bir  vaqtning  o’zida  aynan  bir  holatda  bitta  emas,  balki ixtiyoriy 

sonli  bazonlar  bo’lishi  mumkin.  Shuning  uchun,  ba’zan,  fermionlarni 

«individualistlar»,  bazonlarni  esa  «kollektivistlar»  deb  ataladi.  Fermionlardan 



 

418 


tashkil topgan sistema (fermi gaz) va bfzonlardan tashkil topgan sistema (boze gaz) 

xossalari  klassik  statistikaga  buysinuvchi  xossalardan  keskin  farq  qiladi.  Shuning 

uchun  boze-  gaz  yoki  fermi-  gazni  kvant  gaz  yoki  aynan  gaz  deb  ataladi. 

Gazlarning  aynishi  past  temperaturalarda  namoyon  bo’ladi.  Aynish  temperaturasi 

deb  ataluvchi  shunday  temperatura  mavjudki,  undan  past  temperaturalarda 

zarralarning  aynan o’xshashligi  tufayli  ularning  kvant  xossalari keskin seziladi:   

                     (T

0


Download 10,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   249   250   251   252   253   254   255   256   ...   303




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish