F. I. Salomova Bilim sohasi: 500000 – “Ijtimoiy ta’minot va sog’liqni saqlash” Ta’lim sohasi: 510000 – “Sog’liqni saqlash”

Ichak

infeksiyalari

Virusli:

- poliomielit

- gepetit А

Zoonozlar:

- kuydirgi,

-

sap(manqa)

-

bruzellez

Gelmintozlar:

- qilbosh

- ankilostoma

- askarida

Chang

infeksiyalari:

-sil

Sporali

mikroorganizmlar

chaqiradigan:

- botulizm

- qoqshol

- qorason

 

8.1.1-rasm. Tuproq muhiti orqali kasalliklarning tarqalishi 

 

Shunday  qilib,  ifloslangan  tuproq  muhiti  infektsiyalar  va  invaziyalarning 

uzatilishida muhim omil bo’lib qoladi.  

 

Tuproqning 

kimyoviy 

moddalar 

bilan 

ifloslanishi 

geokimyoviy 

endemiyalarning  kelib  chiqishini  belgilab  berishi  ham  mumkin.  Shuning  uchun 

aholi yashash joylarini turli hildagi chiqindilar va iflosliklardan muntazam tozalab 

turilishiga  ehtiyoj  tug’iladi va tuproq  muhitining  ifloslanishini  oldini  olishga doir 

tadbirlarning ishlab chiqilishini talab etadi. 

Tuproq  muhitini  ifloslashi  mumkin  bo’lgan  manbalar  juda  ko’p  va  hilma-

xildir.  Masalan,  qishloq  aholi  yashash  joylarida  qishloq  xo’jalik  ishlab  chiqarish 

ob’ektlari  (pestitsidlar,  mineral  o’g’itlar,  chorvachilik),  shahar  sharoitida  esa, 

xo’jalik  chiqindilari,  ko’cha  supirindilari,  sanoat  korxonalarining  chiqindilari 

bo’lishi  mumkin.  Aytish  lozim-ki,  sanoat  korxonalari  oxirgi  o’n  yilliklarda  atrof 

muhitni  ifloslovchi  asosiy  ob’ektlar  bo’lib  qolmoqda  va  hattoki  qishloq  aholi 

yashash  joylarining  ifloslanishida  ularning  tutgan  o’rni  yuqori  ekanligi 

aniqlanmoqda:  birinchidan,  zararli  moddalarning  manbai  bo’lgan  korxonalarni 

---

 

476 

 

shahar  hududidan  chetga  chiqarilishi  bo’lsa,  ikkinchidan,  atmosfera  havosiga 

chiqariladigan gaz, tutun, chang, bug’, kul ko’rinishidagi iflosliklar havo oqimlari 

tufayli  qishloq  hududlarini  ham  ifloslaydi.  Ifloslangan  havo  muhitidagi  zararli 

moddalar atmosfera yog’inlari orqali tuproq muhitini ifloslovchi manbaga aylanadi 

(kislotali yog’inlar).