F. I. Salomova Bilim sohasi: 500000 – “Ijtimoiy ta’minot va sog’liqni saqlash” Ta’lim sohasi: 510000 – “Sog’liqni saqlash”

mexanizatorlar 

tashkil 

etadi. 

Qishloq  xo’jaligi  mexanizatorlari  ishini  shartli  ravishda  4  asosiy  bosqichga 

yoki davrga: tuproqga ekish oldidan ishlov berish va ekish ishlari (kuz, bahor), 

ekinlarni parvarishlash (bahorni oxirgi oylari va yoz), hosilni yig’ish (yoz - kuni 

boshlanishi),  qishloq  xo’jalik  texnikasinita’mirlash  (kuz,  qish,  bahor)  ajratish 

mumkin.Mexanizatorlar  ish  vaqtini  davomiyligi  asosan  faslga  qarab 

aniqlanadi.Kultivatsiya,paxta,  makkajo’xori  yig’imida,  o’g’itlar  solishda  ish 

vaqti 7-8 soatga, dalaga ekin ekish ishlarida 8 soatdan ham oshib ketadi  

Mexanizatorlar  ishini  yuqori  tempda  kechishi,  yuqori  asab  emotsional 

zo’riqish va ma’suliyat ajratib turadi. 

 Mexanizatorlar ishi mikroiqlimni  diskomforti bilan bog’liq.  Qishloq xo’jaligi 

mashinasi kabinasining mikroiqlimini asosiy parametrlari meteorologik sharoitlar 

bilan  aniqlanadi,  shuningdek  ishlab  turgan  dvigateldan  ham  issiqlik  chiqishini 

hisobga  olish  zarur.  Tashqaridagi  havoning  harorati  25-30°C  bo’lganida,  traktor 

kabinasida  37-38°C  gacha  ko’tariladi.  Sovuq  davrda  ishlaganda  esa  yuqori 

namlik  va  harakat  tezligidagi  mexanizatorlarga  havoning  past  harorati  ta’sir 

ko’rsatadi.Soituvchi  mikroiqlim  issiqlik  almashinuvini  zo’riqishiga  va 

organizmni sovuq qotish xavfini yaratadi.  

---

 

399 

 

Ishlab  chiqarish  muhitining  organizmga  nobop  ta’sir  etuvchi  omili  bo’lib 

shovqin 

hisoblanadi. 

Traktorist ish joyida shovqin darajasi ruxsat etilgan darajadan 3-27dB dan 

qori bo’lishi kuzatiladi. (bajarilayotgan ishga va traktor markasiga bog’liq holda). 

Traktorist  organizmiga  ta’sir  etuvchi  omillardan  yana  biri 

tebranish 

hisoblanadi.  Mexanizatorlar  qo’liga  mashinani  boshqaruv  organlari  orqali 

uzatiladigan  tebranish  ruxsat  etilgan  kattaliklardan  oshmasa  ham  yuqori 

chastotali,  traktor  yoki  kombayn  o’tirg’ichlari orqali uzatiladigan tebranish past 

chastotaliga kiradi. 

 Mexanizatorlar dala ishlari davrida 

chang

 ta’siriga ham berilidilar. 

Mexanizatorning  nafas  olish  zonasidagi  havoning  miqdori  va  tarkibi 

tuproqning  harakteri,  uni  namligi,  obi-havo,  shamolning  harakati  yo’nalishi, 

kabinaning germetikligi va boshqalarga bog’liq va o’zgaruvchandir. 

Mexanizatorlar  organizmiga  shuningdek