Eynshteyn. Nisbiylik nazariyasi

v
tezlik bilan uchadi. Qirg„oqdagi 
kuzatuvchilar, 
i
 
to„pni
v
– 
u 
tezlik bilan chap tarafga uchayotganini; 
d
 
to„pni esa
v
+ 
u 
tezlik bilan o„ng tarafga uchayotganini ko„rishadi.
 
Ularning nuqtai nazariga 
ko„ra, 
i
to„p sekinroq, 
d
to„p esa tezroq uchadi. 
A′
va 
B′
kuzatuvchilar uchun esa 
ularning har ikkisi ham bir xil tezlikda uchgandi. Tezliklarning ushbu farqi, har 

---

58 
ikkala to„pning devorgacha uchib yetib borish vaqtiga ta‟sir qiladimi? Yo„q albatta. 
Chunki, chap tarafdagi devor 
i
to„pga nisbatan qarama-qarshi yo„nalishda 
v
tezlik 
bilan yaqinlashib boradi; o„ng tarafdagi devor ham, 
d
to„pdan xuddi shunday tezlik 
bilan uzoqlashib boradi (8-rasm). 
Bu effektlar bir-birini o„zaro kompensatsiyalaydi: sekinroq uchayotgan to„p 
nisbatan qisqaroq masofani bosib o„tadi; tezroq uchayotgani esa, nisbatan uzoqroq 
masofani bosib o„tadi. Natijada ularning har ikkisi ham o„z devoriga bir vaqtda 
yetib boradi. Agar 
A
, 
B
va 
C
kuzatuvchilar bir joyga yig„ilib, o„zlari qayd qilgan 
vaqt ko„rsatkichlarini taqqoslashsa, 
t
2
−
t
0 
va 
t
1
−
t
0 
farqlarni taqqoslashsa, ular o„zaro 
teng ekanligi ma‟lum bo„ladi. Hodisalar bir vaqtda sodir bo„ladi.
v v 
x
′