Европейский Централный Банк (ецб)

Халқаро банк операцияларини 
тўртда катта гуруҳларга бўлиш мумкин: 
1-чизма

---

12 
Халқаро банк операциялари тавсифи 
 
 
 
Биринчи гуруҳни 
халқаро банк ҳисоб-китоблари ташкил этади.
Бу бобда 
асосий эътибор банк ҳисоб-китобларини технология хусусиятларига ва 
банкларнинг корреспондентлик муносабатларига қаратилади. 
Шунингдек, 
бу бобда асосан банк томонидан 
турли шаклда 
молиялаштиришларни амалга ошириш учун маблағларни (ресурсларни) жалб 
Халқаро банк операциялари ва хизматлари
1. Банк ҳисоб-
китоблари
Халқаро 
фондларнинг 
трансфертлари 
Халқаро 
инкассо 
Банк 
акцептлари 
Халқаро 
аккредитивлар 
Халқаро пул 
ўтказмалари, 
йўл чеклари, 
чип-карталар ва 
бошқалар 
2.Маблағларни 
жалб қилиш
Талаб қилиб 
олингунча 
бўлган 
депозитлар 
Муддатли 
депозитлар 
Кредит 
карталари 
Депозит 
сертификатлари 
Банк қимматли 
қоғозларини
сотиш 
Евробозордан 
маблағ жалб 
қилиш 
3. Банк 
томонидан молия-
лаштирилиш 
Банк 
кредитлари 
Молиявий 
лизинг 
Форфейтинг 
усулида 
молиялаштири
ш 
4. Нокредит 
операциялар
Валюта 
дилинги 
Деривативлар 
билан савдо-
сотиқ 
Фонд 
бозоридаги 
ишлар 
Факторинг 
Лойиҳаларни 
молиялаш-
тириш 
Халқаро 
қўшилиш ва 
бирлашишларн
и 
молиялаштири
ш 
Брокерлик 
хизматлари 
Халқаро 
андеррайтинг 
Халқаро 
молиявий 
консалтинг 
Халқаро 
маркетинг 
хизмати 

---

13 
қилиш масалаларини ўз ичига оладиган
банкларнинг актив ва пассивлар 
билан ўтказиладиган фоиз операцияларига тўхталиб ўтамиз (2-чизмани 
иккинчи ва учинчи гуруҳ таркибига қаранг). 
Тўртинчи гуруҳ турли туман банк хизматларини ташкил қилади ва улар 
халқаро
нокредит операциялари
деб аталади. Ҳозирги пайтда бу замонавий 
банкларга бу хизматлар сезиларли даражада даромад келтиради. Бунинг 
таркибига валюта, фонд ва дериватив бозорлардаги ишлар ҳамда 
андеррайтинг, молиявий консалтинг, молиявий бозор маркетингги ва 
бошқалар киради.
1.2. Корреспондентлик муносабатлари ва банк 
 ҳисоб-китоблари технологияси 
 
 
Корреспондентлик муносабатлари деганда
банкларнинг маълум 
режимда информацияларни алмашиши, ҳисоб-китоб рақамларини очиш ва 
молиявий операцияларни амалга оширишга келишиб олишлар тушунилади. 
Корреспондентлик келишуви икки томонлама шартнома шаклида ёки 
ҳатларни алмашиш йўли билан тузилади. Корреспондентлик муносабатлари 
ҳисоб-китоб рақами очмасдан ҳам амалга оширилиши мумкин, унда ишлар 
информация 
алмашиш 
билан 
чегараланади 
холос. 
Банкларнинг 
корреспондентлик ҳисоб рақами режими корхоналарни ҳисоб-китоб рақами 
режими сингари жорий ҳисоб рақами ҳисобланади. 
Корреспондентлик муносабати ўрнатилганда, 
банклар банк номидан 
ҳужжатларни имзолаш ваколатига эга бўлган шахснинг имзо нусхалари 
ҳамда электрон имзо ва электрон усулда ҳужжатларни етказишда имзо 
ўрнига ишлатилувчи пул ўтказиш (телекс) калити билан алмашадилар. 
Корреспондентлик муносабати ўрнатилган ҳар бир банк учун, одатда, махсус 
досье очилади ҳамда унда барча зарур ҳужжатлар сақлаб борилади. 

 
Банклар хорижий корреспондентлик банкларини танлашда унга ўта 
астойдил ёндашишади. Ҳаммадан аввал ушбу давлатда банк томонидан 
корреспондентга бўлган эҳтиёж инобатга олинади. У, одатда, бу давлатга 
банк мижозларининг қизиқиши билан асосланади. Танланадиган номзод 
банкнинг бугунги кундаги фаолияти ва молиявий жиҳатдан мустаҳкамлиги 
ҳамда ўта барқарорлиги астойдил ўрганилади. Одатда, корреспондент 
сифатида таниқли ва етарли равишда йирик банк танланади, унинг 
ишончлилиги ва хорижда зарур банк хизматларини операцион қўллаб- 
қувватлаш борасидаги таъминлаш имкониятларига эътибор қаратилади. 
Агар миллий даражада тўловлар марказий банк орқали амалга оширилса, 
халқаро ҳисоб-китоблар учун асосан банклараро корреспондентлик 
муносабатлари 
ишлатилади. 
Банклар 
бошқа 
давлатдаги 
банк-
корреспондентларда 
жорий операцион ҳисоб
(
талаб қилиб олингунча 
депозитлар
) рақамини очадилар. Бу ҳисоб рақамини очган банк, аввало, 
ўзини ва сўнгра мижозларининг эҳтиёжига хизмат кўрсатиш учун ундан 
фойдаланади. 

---

14 
Хорижий банклар томонидан маҳаллий банкларда талаб қилиб олингунча
депозитлар ҳисоби,