Европейский Централный Банк (ецб)

Япония Марказий банки 
 
Япония да олтита асосий молия-саноат гуруҳлари: “Мицуи”, “Мицубиси”, 
“Сумитомо”, “Фудзи”, “Дайити Канте”, “Санва” ва улар билан бир каторда 
йирик шаҳар банклари амал қилади. 
Япония банк тизими қуйидаги умуммиллий таркибларни ўзичига олади:

Хусусий банклар; 

Кредит уюшмалари; 

Ҳукуматнинг тўртта молия институти; 

Ҳорижий банкларнинг филиаллари. 
Тизим бошида Марказий банк – Япония Банки туради, унинг 55% 
акцияси давлатга тегишли. Хусусий акционерлар банкни бошқаришда 
иштирок этишмайди.
Япония банкининг Устав капитали 100 млн. Иенани ташкил этади. 
Япония банкининг асосий функцияси пул эмиссияси (бу унинг монопол 
ҳуқуқи) билан бир қаторда, иқтисодиётни пул-кредит механизми билан 
тартибга солиш, шу жумладан халқаро ҳисоб китобларни амалга ошириш, 
валюта бозорида операцияларни амалга ошириш ҳамда Ғазначиликда касса 
хизматини кўрсатишдан иборат. 
Банк 1942 йилдаги қонун асосида амал қилади, қайсики унга асосан банк 
ҳукуматнинг қаттиқ назорати остида туради ва молия вазирига Япония
Банки сиёсатини ўзгартириш ваколати берилган.
1949 йилда Сиёсий Қўмита (сиёсат ишлаб чиқариш бўйича Қўмита) 
тузилган. У шундай органки давлатни молиявий ва пул-кредит соҳасида олий 
манфаатларини аниқлайди ҳамда ҳимоя қилади. 
Қўмитанинг 7 та аъзосидан 5 таси овоз ҳуқуқига эга: шулардан бири 
Президент бўлиб, ҳукумат кабинети томонидан беш йил муддатга 
тайинланади, биттадан шаҳар ва ҳудудийал, саноат ва қишлоқ хўжалиги 
банкларидан вакиллар (уларни барчаси 4 йилга тайинланади). 
Овоз ҳуқуқига эга бўлмаган иккита аъзо, булар молия вазирлиги ва 
Иқтисодий режалаштириш бошқармаси вакилидир. Сиёсий Қўмитани 
ваколатига кирадиган саволлар “Банк тўғрисида”ги қонунда (13 моддаси 3 

---

95 
бўлимида) белгиланган. Қўмита банк фаолиятининг тамойилиал курсини ва 
Япония Банкини бошқаришни ишлаб чиқади. 
Уни ваколати фоиз ставкаси даражасини ўзгартириш, Япония Банки 
томонидан ҳисобга олинадиган векселларни аниқлаш, турларини ўзгартириш 
ва шартларини ҳамда кредит кафолати турлари, шартлари ва қийматини 
баҳолашни аниқлашдан иборатдир.
Қўмита очиқ бозорда операциялар ўтказишда объектларни аниқлаш, 
турларини, шартини ва қийматини ўзгартириш билан шуғулланади, 
операциянинг бошлаш ва тугатиш вақтини аниқлайди. Сиёсий Қўмита молия 
вазирлиги билан келишган ҳолда “Вақтинча фоиз ставкасини тартибга солиш 
тўғрисида”ги қонунга асосан бозорда максимал фоизни ўзгартириш 
масаласини ҳал қилади, молия вазирлиги рухсати билан “Резерв омонатлари 
тизими тўғрисида”ги Қонунга биноан резерв коэффициентларини 
белгилайди.Қўмита Япония Банки бюджети бўйича қарор қабул қилади, 
лекин бунда албатта молия вазирлиги рухсати зарур. Улар билан 
келишгандан кейин Япония банки парламент олдида ҳисобот беради.