Европейский Централный Банк (ецб)

ТМБ таркибий тузилишида молиявий оқимлар 
 
Молиявий марказларнинг бирида жойлашган ТМБ филиали халқаро 
капитал бозоридан молиявий ресурсларни жалб қилади. Бизга маълумки, 
бунда маблағларни жалб қилиш минимал баҳода содир бўлади, яъни амалга 
оширилади. Кейин у бу пулларни шу банкнинг Офшордаги филиалларидан 
бирига ўтказади. Офшор филиали (ёки Офшордаги “шўъба” банк) бу 
маблағларни қайсидир компанияга кредит маблағи сифатида бу пуллар керак 
бўлиб турган бўлса, пулни қабул қиладиган ўша давлатдаги (“шўъба” банк) 
филиалига ўтказади. Албатта кредит капитал бозоридан жалб қилинган 
маблағни паст фоизда эмас, балки анча юқори фоизда берилади. ТМБнинг 
учта бўлими ўртасида шартнома шундай тузиладики, олинадиган фойдани 
ҳаммаси Офшор банкида қолади, сабаби бу жойда солиқ умуман тўланмайди. 
КАПИТАЛЛАР БОЗОРИ
Молия марказларининг 
бирида жойлашган 
ТМБ филиали
ТМБнинг Оффшор филиали
Қабул қилаётган 
давлатдаги 
ТМБнинг филиали
Қабул қилаётган 
давлатдаги 
компания

---

20 
Албатта, тушунарли, ҳаракат бир неча бор бошқача тартибда амалга 
оширилади. Аввало, айтайлик ривожланаётган давлатда жойлашган баъзи 
бир компаниялар ТМБ маҳаллий бўлимларига мурожаат қилиб кредит 
сўрайдилар. Ундан кейин юқорида ёзилган барча механизм ишга тушиши 
учун ҳаракатга солинади. Натижада компания унга маҳаллий банклар кредит 
бериши мумкин бўлган фоизга нисбатан, анча паст фоизда кредит олади, 
чунки маҳаллий банклар ушбу давлатни барча солиқларини тўлашади ва 
ундан ташқари улар капитал бозорига тўғридан тўғри чиқиб арзон ресурсга 
эга бўла олмайдилар. Шундай қилиб, ўзининг бўлимларини рационал 
жойлаштирганлигидан олган афзаллигини ҳаётга татбиқ этиб ТМБлар 
рақобат жангида ютиб чиқадилар. 
Кейинги вақтларда халқаро банк хизматларининг мураккаблашиш 
тенденцияси юзага келмоқда. Шундай мураккаб хизматлардан 
халқаро 
молиявий лизинг, факторинг ва форфейтинглар 
улуши айниқса кўпайиб 
бормоқда.