Evolyutsiya nazariyasi

Evolyutsion nazariyasining o‘rganish usullari.
Evolyutsion jarayon shu qadar murakkabki, bu jarayonni biror usul yordamida to‘liq o‘rganib bo‘lmaydi. Shuning uchun ham evolyutsion jarayonni o‘rganish uchun biologiya fanlarida qo‘llaniladigan usullarning kompleksi qo‘llaniladi. Ya’ni hayvonni o‘rganish uchun zoologiya, mikroorganizmlarni o‘rganish uchun mikrobiologiya usullaridan foydalaniladi. O‘z navbatida olingan ilmiy natijalardan taqqoslash, solishtirish asosida tegishli ilmiy xulosalar chiqariladi.


Evolyutsiya nazariyasining prinsiplari
Bu fanning asosan 2 ta prinsipi bor:
1. Aktuallik. O‘rganilayotgan obyektning fandagi oxirgi (zamonaviy) yutuqlar asosida o‘rganadi va tegishli xulosalar chiqariladi. Zamonaviylik-o‘tmishni bilishning kalitidir.
2. Tarixiylik. Hozirgi voqea va hosilarning bilishning kaliti o‘tmishini anglashdadir. Evolyutsiya nazariyasida ana shu 2 ta prinsip birgalikda qo‘shib olib boriladi.


Evolyutsiya nazariyasining muammolari.
Hozirgi zamon evolyutsion ta’limotining qo‘yidagi muammolari mavjud.
1. Yerda hayot paydo bo‘lishining evolyutsiyasi
Bunda ana shu jarayonga ta’sir etgan turli-tuman faktorlar ham o‘rganiladi.
2. Evolyutsiya jarayonining shart-sharoitlari.
Biologik evolyutsiya orqaga qaytmaydi, u to‘xtovsiz jarayondir. Buning ham sabablarini o‘rganadi.
3. Evolyutsiyani harakatlantiruvchi kuchlar-o‘zgaruvchanlik, irsiyat, yashash uchun kurash, tabiiy tanlanish ekanligi. Bular tufayli tirik organizmlarda sodir bo‘ladigan o‘zgarishlar tadqiq qilinadi.
1. Tur va tur paydo bo‘lish muammosi.
2. Yangi tur paydo bo‘lish mexanizmi, yo‘llari o‘rganiladi.
3. Tirik tabiatdagi progressiv taraqqiyot qonuniyatlari.
4. Odamning paydo bo‘lishi va evolyutsiyasi.
5. Evolyutsion jarayonni boshqarish, ya’ni yangi zot, nav va shtimm chiqarish. Seleksiyani paydo bo‘lishi va uning inson hayotidagi ahamiyati.
Bu mavzular bo‘yicha ko‘plab ilmiy natijalar olingan bo‘lsada, hali hal etilmagan juda ko‘p muammolar mavjud. Ana shular hisobga olingan holda evolyutsiya nazariyasi fani 2 ta qismga bo‘linadi.
1. Evolyutsion ta’limotning paydo bo‘lishi tarixi.
2. Evolyutsion ta’limotning hozirgi zamon muammolari.