«Эволюция» атамаси биологияда илк бор XVIII асрда швейцария олими Ш. Боннэ томонидан қўлланилган бўлиб, бу сўз дастлаб «ёйилиб очилиш» маъносини англатган эди.



Download 4,68 Mb.
bet12/14
Sana12.04.2022
Hajmi4,68 Mb.
#544936
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Bog'liq
1-ma'ruza mavzusi taqdimoti

Жорж Леопо́льд де Кювье́, барон (1769—1832) — французский естествоиспытатель,натуралист. Считается основателем сравнительной анатомии и палеонтологии. Был членом Французского географического общества. Ввёл разделение царства животных на четыре типа.
  • J. Kyuvening qiyosiy anatomiya va paleontologiyadagi ishlari.
  • 1789 yili Fransiyada burjua inqilobi g’alaba qozonganidan keyin XVIII asrda vujudga kelgan materialistik g’oyalarga qarshi kurash keskin tus oldi XVIII asr oxiri XIX asr boshlarida kreatsionizm va teleologiya oqimining yirik namoyondasi bo’lgan Jorj Kyuve (1769—1832) biologiya fanida katta o’rin egalladi. U zoologiya, qiyosiy anatomiya, paleontologiya asoschisi sifatida bu sohalarda katta kashfiyotlar qildi. Kyuve hayvonlar morfologiyasiga yangicha yondashdi. Uning fikriga ko’ra, morfologiya fanining asosiy vazifasi hayvonlar tuzilishini oddiygina tasvirlash bo’lmay, balki uning qonuniyatlarini ochishdan iborat. U qiyosiy anatomiyaning shakllanishini nihoyasiga yetkazdi. Taqqoslash usulidan foydalanib, korrelyatsiya prinsipini kashf etdi. Bu prinsipga ko’ra, har qanday tirik mavjudot bir butun sistema bo’lib, uning barcha qismlari va organlari bir-biriga mos funksiyasiga ko’ra o’zaro bog’liqdir. Binobarin, organizm o’zaro bog’liq organlarning birgalikda yashash natijasidan iborat.
    • Mabodo, hayvonning hazm sistemasi go’shtni ham hazm qilishga moslashgan bo’lsa, jag’lari o’ljani tutib turishga va yeyishga, tirnoqlari uni ushlashga va burdalashga, tishlari kesish va maydalashga moslashgan bo’lishi kerak. Bunday hayvonning organlar sistemasi o’ljani poylab, tutib olishga, sezgi organlari uni uzoq masofadan payqashga moslashgan bo’ladi va hokazo. Tuyoqli hayvonlarda boshqacha korrelyatsiyani ko’rish mumkin. Ularda o’ljani tutib olish organlari bo’lmaganligi uchun ular o’txo’r bo’lishi kerak. Jag’lari yon tomonga gorizontal harakat qilishi, tishlari yassi koronkali, urug’ va o’tni ezishga moslashgan bo’lishi kerak.
    • Organlarning korrelyatsiyasi tarixiy rivojlanish natijasidir, deb qaralgandagina, u to’g’ri hal qilingan bo’ladi. Biroq Kyuve korrelyatsiya prinsipini asoslashda teleologiya oqimiga tayanadi va har bir organ va uning tuzilishi ma’lum maqsadda yaratilgan, deb uqtiradi. Shunga qaramay, u ilgari surgan korrelyatsiya prinsipi katta ilmiy va nazariy ahamiyatga ega bo’ldi.
    • Kyuve «yashash sharoiti» prinsiplarini ham ilgari surdi. Bu prinsipga ko’ra, har bir hayvon muayyan sharoitda yashashni ta’minlaydigan organ va belgilarga ega bo’ladi. Boshqacha aytganda, har bir hayvon ma’lum maqsad bilan muayyan sharoitda yashash uchun yaratilgan, degan teleologik mulohaza yuritadi. Kyuve organizm bilan muhit o’rtasidagi munosabatni, organizmlarning muhitga moslashganligini teleologiya nuqtai-nazaridan tushuntirishga urindi.
    • Kyuvening fan sohasidagi yutuqlari tabiatshunoslikning rivojlanishi uchun, evolyutsion g’oyalarni asoslash uchun katta ahamiyatga ega bo’ldi. Lekin u o’zi to’plagan dalillaridan ilmiy xulosalar chiqarmay aksincha organik dunyo o’zgarmas organizmlar tuzilishidagi moslanishlar azaliy deb hisoblaydi.
    1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish