Этнос — бу тарихан бир худудда шаклланган, тил, маданият, рухиятнииг умумий, нисбатан барқарор хусусиятларига эга бўлган, шунингдеқ бошқа шундай тузилмалардан ўз-ўзини англаши билан ажралиб турувчи инсонлар мажмуасидир

An’anaviy mexanizm inson tomonidan oila, atrof-muxit, qo‘shnilar, o‘rtoqlariga xos me’yor, qarash steriotiplarini o‘zlashtirishni ko‘zda tutadi. Bu o‘zlashtirish ongsiz ravishda amalga oshirilib, taassurotlar yordamida sodir bo‘ladi. Institutsional mexanizm insonning jamiyat institutlari va turli tashkilotlar bilan o‘zaro munosabati jarayonida kuzatiladi. Bu jarayonda inson turli bilim va tajribalarni to‘plashi mumkin.


Megaomillar (mega - eng katta) — kosmos, er shari va planetar jarayonlar. Makroomillarga (makro — katta) — davlat, xalq, jamiyat, shuningdeq bularga demografiq ijtimoiy, siyosiy, ekologiq ya’ni erning barcha axolisining ijtimoiylashuviga ta’sir ko‘rsatadigan omillar kiritiladi. Mezoomillar (mezo - o‘rta) — xudud va yashash joyidagi ommaviy aloqa tarmoqlari, u yoki bu submadaniyatga tegishliligiga ko‘ra ajratilgan guruxlarning ijtimoiylashuvining shart-sharoitlari.


Mikroomillar, ya’ni muayyan shaxslarga ta’sir qiluvchi omillar bo‘lib, bunda oila, qushnilar, tengdoshlar guruxlari, tarbiya muassasalari, turli ijtimoiy, diniy, davlat, xususiy tashkilotlar kiradi. SHaxs tug‘ilganidan boshlab rivojlanadigan muxit sotsium yoki mikrosotsium deyiladi.


Insonning jamiyatdagi muayyan xuquq va majburiyatlari bilan tavsiflanadigan mavqei ijtimoiy maqom deyiladi.


Tarbiya tamoyillari. Tarbiya tamoyillari tarbiyani amalga oshirish qoidalari bo‘lib, ular asosida nazariyalar ishlab chiqadi va tarbiyaning shakl metod va vositalari amalga oshiriladi.


Noosfera — rivojlanishning shunday bosqichini aks etadigan tushunchaki, u bosqichda insonning ongli faoliyati global muammolarning paydo bo‘lishi va xal etilishiga ta’sir qiladi.
Psixologik maqom — bu oiladagi psixologik iqlim. YAxshi iqlim emotsional yaqinliq hamkorliq tent xuquqlilik bilan tavsiflanadi. YOmon, noxush iqlim esa nizo-janjallar ko‘pligida, emotsional noqulayliklarda namoyon bo‘ladi. Ijtimoiy-madaniy maqom — ta’lim xarajasi, yurish-turish madaniyati, an’nalarni saqlab qolish va o‘tkazish vazifasi, qiziqishlarning keng doirasi, rivojlangan ma’naviy extiyojlar, dam olish va maishiy xayotning birgalikdagi shakllari bilan tavsiflanadi.