Etika va estetika

Ta’ziya marosimlari etiketi 
Ta’ziya – bu ko‘ngil so‘rab, yupatish demakdir. Dinimizda ta’ziya shar’iy 
odat bilib, u uch kun qilib belgilangan. Ta’ziyaga borish kerak bo‘lgan inson urf-
odatlarimizni hurmat qilgan holda etiket bo‘yicha kiyinishi, o‘zini tutishi, muomala 
qilishi lozim. 
Janozada, ya‘ni ko‘mish marosimida faqat erkaklar ishtirok etadilar. Urf-
odatimizga ko‘ra, mayit chiqqan xonadonda 3 kun ovqat pishirilmaydi. Bu oilaning 
yaqin qarindoshlari qo‘ni-qo‘shnilari tomonidan ovqat chiqariladi. Bugungi kunda 
o‘tkazilayotgan yigirma, qirq, yil oshi kabi marosimlar dinda asli bid’at 
hisoblanadi. Lekin ota-ona ruhini shod qilib turish biz uchun farz. Buning uchun 
alohida marosim qilib eslashni o‘zi kifoya qilmaydi.
Hamonki, mazkur odatlarga yillar davomida xalqimiz amal qilib 
kelayotgan ekan, mazkur sanalarda hayr-ehson, “amri-ma’ruf” (insonlarni 
yaxshilikka buyurish) sifatida, ixcham shaklda, isrofgarchiliksiz o‘tkazilsa, 
maqsadga muvofiq hisoblanadi. Barcha marosimlar isrofgarchiliksiz amalga 
oshirilishi shart. O‘zi “qo‘l uchida kun ko‘rib”, butun umri davomida yiqqan mol-u 
davlatini bir kunda “sochib” yuborish hech kimga baxt keltirmaydi. Biroq buning 
aksi bo‘lishi mumkin. Buning ustiga bunday isrofgarchiliklar iqtisodiy 
qiyinchilikni “ko‘tarolmay”, pul topishning nohalol yo‘llariga undashini 
unutmaslik lozim. 
 
Tayanch tushunchalar 
Sovchilik, unashtirish, non sindirish, to‘y, kelin salom, challar, beshik to‘y, 
sunnat to‘y, qovurdoq, azon aytish, aqiqa, din, ta’ziya, shar’iy marosim, urf-odat, 
hayr-ehson, amri-ma’ruf, tilovat, Qur’on.
1
Ислом маърифати. – Т.: “Тошкент ислом yнверситети” 2005. – Б.25 

---

155 
 
Mavzu bo‘yicha seminar savollari 
 
1.
Sovchilikka borish etiketi haqida nimalarni bilasiz? 
2.
Unashtirish marosimi u nima?
3.
To‘ydagi hamma rioya qilishi lozim bo‘lgan etiketlar haqidagi 
fikringiz. 
4.
To‘ydan keyingi kundagi marosimlar etiketi. 
5.
Ta’ziyada qatnashish etiketi.
6.
Ta’ziya marosimlarida kiyinish etiketi.
7.
Ta’ziya