Eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati

shakliantirishdek uzoq davmi 
o ‘z 
ichiga oladi. Bolalar va o ‘smirlar sport maktablari ( BO‘SM) va ixti- 
soslashtirilgan. 
bolalar 
va o ‘smirlar olimpiya 
zaxiralari maktablari 
o £quv trenirovka va tarbiyaviy jarayonlarida ilg‘or ta ’iim uslub va 
uslubiyatlarini qoMlash sportchilam ing k o 'p yillik tayyorgarligmi 
muvaffaqiyatli amalga oshirishda m uhim ahamiyat kasb etadi.
Hozirgi kunda sport trenirovkasini sport turi xususiyatlari va 
sport tadbirlari taqvim rejasiga asoslanib, rejalashtirishnmg bir qancha 
variantlari foydalaniladi. Bir siklli, ikki siklli va uch siklli rejalashtirish 
variantlari farqlanadi (35-rasm).
A I
i
« 
' ,
j 
!
в г " " "
; 
' 
“
I n I 
^
, 
1
C | 
1 
j 
:
1 1 1
id
j
Щ
Ш
Я ш М
:l i
D [
_____
■Щ
Щ
!
■■ 
H
j l
J
E [ 
i 
|
;
! 
' 
й
 
'J 
«I 
j
j 
1
3 |
j
T
| 8
э
i 
i o
! 
1 1
 
S 
1 2
!
35-rasm. Yillik 
siklda 
tayyorgarlik jarayonini tuzish 
variantlari
(V .N . P latonov 
bo‘yieha):
A — b ir 
siklli; 
В — ikki siklli; С — uch siklli; D — «ikkilangan» sikl; 
E — «uchlangan» sikl.
I — 
tayyorgarlik 
davri; H — m usobaqa davri; 
III 
— 
o ‘tish 
davri
137

---

36-rasm. Sport trenirovkasini «uchlangan» ya fiantda rejalashtirishda sport
natijasining taxminiy egri с“ш 8 1
23.2. Sport trenirovkasini r e j ^ ^ t i r i s h turiari
Tayyorgarlikning barcha darajasida eshkak eshuvchilar sport 
tayyorgarligini rejalashtirish oquv tre n irov^ a jarayonlarini bosh- 
qarishning m uhim funksiyalaridan biri hisoblanadi. U tayyorgar­
likning m aqsad va vazifalarini, tadbirlaffli rejalashtirishni, nazorat 
tizimi va ish sam aradorligi ko ‘r s a tk ic h l ^ n ^ aniqlashni о z ichiga 
oladi. Shu bilan birga albatta, asosiy va bc?s^ musobaqalar muddatini, 
tayyorgarlik nin g 
davr va bosqichlarini hi-^bga olish kerak. Hozirgi 
kunda sportda maqsadlar asosida r e j a l a s ^ ^ b sport tayyorgarligini 
rejalashtirishning samarali uslublaridan 
hisoblanadi. M aqsadli 
reja quyidagi asosiy tarkibiy qism larni 
°
z ichiga oladi:
• maqsadlar — bosh musobaqada o x i® m o ljallangan natijalar;
• vazifalar ~ sportchi tayyorgarlik t u ^ ar* 
У^с^ а 
mo ljallangan
natijalar (texnik, taktik, jismoniy Va b-);
• tadbir — texnik, taktik, jismoniy va boshqa tayyorgarlik vazifa­
larini yechishda barcha qo ‘ilaniladi£an narsalar,
• samaradorlik ko£rsatkichi — nazorat tizimida о quv trenirovka 
jarayoni va rejani bajarish sam ar£^orhgin i baholovchi ко r- 
satkichlar.
Maqsadli rejalashtirishning m uhim pelgilari:
• oxirgi natija haqida aniq tasavvur;
• rejalashtirishni tayyorgarlik boshl^n 8an kundan emas, balki 
oxirgi natijaga erishishni m o ‘ljallagan paytdan olib borish,
• kompleks yondashuvdan fo ydalani^;
• qo ‘yilgan maqsadlarga erishishda fesurslam i m inimal sarflash
138

---

Eshkak eshuvchilar bilan amaliyotda ishlash quyidagi rejalash- 
tirishlarga ajratiladi:
1. Istiqbolli rejalashtirish (1 yil va undan ortiq);
2. Yillik rejalashtirish (1 yilga);
3. Arnaliy rejalashtirish (mezotsiklga, bosqichga, o ‘quv tre n i­
rovka yiginiga);
4. Joriy rejalashtirish (haftalik sikl (mikrosikl) ga. mashg‘ulotga).