Eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati

11.7. Ko‘rgazmalilik tamoyili
К о ‘rgazm alilik tam oyili
shug‘ullanuvchilarga o'rganilayotgan 
harakat haqida aniq tasaw u rn i hosil qilish bilan am alga oshiriladi.
K o‘rgazmali ta ’lim — harakat tasaw urini aniq va to ‘liq shaklla- 
nishiga olib keladi, K o ‘rgazm alilik tam oyili, avniqsa, harakat 
haqidagi tasvvurni hosil qilish nisbatan qiyinroq b o lg a n yosh bolalar 
bilan shug‘ullanishda m uhim ahamiyatga ega. Ko‘rgazmalilik ularga 
sport turi haqida bazaviy bilim larni egallashda dastlabki qadam 
hisoblanadi.
K o‘rgazmalilik tamoyili har xil vositalami qo‘llash orqali amalga 
oshiriladi (harakat texnikasini namunaviy ko‘rsatish, musobaqalarni 
ko‘rsatish va shu kabilar).
11.8, 
0 ‘rgatish raatijalarfning 
qat’iylik tamoyili
0 ‘rgatish natijalarining qat’iylik tamoyili 
bilim, k o ‘nikm a va 
m alakalarni q a t’iy egallash zaruratini o"z ichiga oladi. H arakat 
ko‘nikmalarini qat’iyligi ostida nafaqat ulam i uzoq muddatga saqiash, 
balki ularning barqarorligi, ulam i har xil sharoitlarda qo ‘llay olish 
qobiliyati ham yotadi.
79

---

M asalan, noqulay ob-havo sharoitida eshkak eshish; murakkab 
taktik vazifalarni yechish va shu kabilar. Shuning uchun eshkak 
eshuvchining bilim va ko‘nikmalarni qat’iy egallashi barcha kuchlarni: 
ijodiy idrok, xotira (logik va m otor), faol ijodiy fvkrlash, mavjud 
ko'nikmalami safarbar qilish qobiliyati bilan birga optimal zo‘riqishda 
amaiga oshiriladi. Bir vaqtning o ‘zida har bir sportchiga individual 
yondashuv aniqlanadi.
Jamoaviylikni his qilislmi tarbiyalash — ta ’limning m uhim vazi- 
fasidir. Murabbiy sportchilar gurahi oldiga umumiy harakat vazifasini 
q o ‘yganda, uni amaiga oshirish uchun sportchilar ham korlikda 
ishlashadi. Sportchilaming h ar biri nafaqat o ‘z vazifasini, balki butun 
jam oa vazifasini yechish y o iin i izlashadi.
M urabbiy jam oada ishlashni boshqarishni amaiga oshirishda 
sportchilam ing jism oniy rivojlanish darajasini, harakat imkoniyatlari 
zaxirasini, xarakter va tem peram ent xususiyatlari farqini, fikrlash 
jarayonining kuchi va darajasini hisobga olgan holda h ar biriga 
individual yondashuvdan keng foydalanadi. Shuni esdan chiqar- 
maslik kerakki, shug'uilanuvchilar yoshi qanchalik kichik b o is a , 
ta ’lim jaray o n in i individuallashtirish zarurati shunchalik katta 
bo£ladi.